Eylül Esintisi - Pegasus (Kanatlı At) Takımyıldızı

Pegasus (Kanatlı At) Takımyıldızı

Pegasus takımyıldızı Perseus Ailesine mensuptur. Kuzey yarımkürenin 4. çeyreğinde yer alır. Gökyüzündeki en büyük 7. takımyıldız olup 1121 derece karelik geniş bir alanı kaplar. +90 ve -60 derecelik enlemlerde görülebilir. Kuzey yarımkürede en iyi Eylül sonu ve Ekim ayı başında gözlemlenir. Takımyıldız adını Yunan mitolojisindeki devasa beyaz kanatları olan efsanevi attan almıştır (1)

Bilinen en eski takımyıldızlardan biri olup Ptolemy tarafından ilk 48 yıldız arasında listelenmiştir. "Büyük Pegasus Meydanı" asterizmine sahiptir. En parlak yıldızı "Enif" dir. IAU tarafından resmi olarak adlandırılan 15 yıldızı vardır; Algenib, Alkarab, Anadolu, Biham, Enif, Helvetios, Homam, Markab, Matar, Morova, Sadalbari, Salm, Solaris ve Tangra'dır.

Takımyıldız içindeki ana yıldızlar:

Alpha Pegasi: geleneksel adı "Markab" dır. Arapça adı "eyer" anlamına gelir. Pegasus atı kanatlarının başlangıcını temsil eder. Büyük Pegasus Meydanı asterizminin güney-batı köşesini işaretler. Takımyıldızın ve Büyük Pegasus Meydanı asterizminin en parlak 3.yıldızıdır. Mavi-beyaz renkli anakol, hızlı dönen alt dev bir yıldızdır. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 2.48

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:-0.67

Dünyaya uzaklığı:133.35 ışık yılı

Beta Pegasi: geleneksel adı "Scheat" dır. Arapça adı "incik" anlamına gelir. Takımyıldızın en parlak 2.yıldızıdır. Büyük Pegasus Meydanı asterizminin kuzey-batı köşesini işaretler. İkili yıldız sistemine ait turuncu-kırmızı renkli, yarı düzenli, değişken altdev bir yıldızdır. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 2.42

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:-1.51

Dünyaya uzaklığı:196.01 ışık yılı

Gamma Pegasi: geleneksel adı "Algenib" dır. Arapça adı "yan" anlamına gelir. Bu geleneksel ad aslen Alpha Perseus'a aitti (2) Takımyıldızın en parlak 4.yıldızıdır. Büyük Pegasus Meydanı asterizminin güney-doğu köşesini işaretler. Asterizmin en uzak, en sönük ve en büyük yıldızıdır. Beta Cephei değişkeni olarak da adlandırılır. İkili sisteme ait mavi-beyaz renkli altdev bir yıldızdır.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 2.84

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:-2.64

Dünyaya uzaklığı:390.20 ışık yılı

Epsilon Pegasi: geleneksel adı"Enif" dir. Arapça adı "burun" anlamına gelir. Takımyıldızın en parlak yıldızıdır. Pegasus figürünün burnuna karşılık gelir. Turuncu renkli düzensiz, değişken üstdev bir yıldızdır. Tuhaf yüksek bir hıza sahip olmasıyla dikkat çeker. Baryum ve Stronsiyum açısından zengindir. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir. Navigasyon için seçilen 58 yıldızdan biridir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 2.39

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:-4.14

Dünyaya uzaklığı:690 ışık yılı

Zeta Pegasi: geleneksel adı "Humam" dır. "Homam" olarak da geçer. Arapça adı "Sa'd ül hümam" adlı bir yıldız kümesinden kalma olup "azimli kişinin uğuru" anlamı taşır. Pegasus atının boyun kısmını temsil eder. Mavi renkli ana dizi bir yıldız olup yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.41

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:-0.63

Dünyaya uzaklığı:208.44 ışık yılı

Eta Pegasi: geleneksel adı "Matar" dır. Arapça adı "Sa'd al matar= yağmurun uğuru" adlı yıldız kümesinden kalmadır. Takımyıldızın en parlak 5.yıldızıdır. Sarı renkli ana dizi bir yıldızıdır. Birbiri etrafında dönen iki yıldızdan oluşur. Yeryüzünden çıplak gözle görülür.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 2.95

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]: -1.18

Dünyaya uzaklığı:214.30 ışık yılı

Theta Pegasi: geleneksel adı "Biham"dır. "Baham" olarak da geçer. Arapça adı "Sa'd ül behim=genç hayvanların uğuru" adlı bir yıldız kümesinden kalmadır. Pegasus figürünün kulak altını temsil eder. Mavi-beyaz renkli anadizi bir yıldızıdır. Yeryüzünden çıplak gözle görülür.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.53

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]: 1.24

Dünyaya uzaklığı:92.29 ışık yılı

Upsilon Pegasi:diğer adı" Alkarab" dır. Sarı-beyaz renkli altdev bir yıldızdır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olmayıp sınırları dahilindedir. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 4.40

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]: 0.83

Dünyaya uzaklığı: 170.2 ışık yılı

Tau Pegasi: resmi adı "Salm" dır. Ayrıca "Kerb" Türkçe karşılığı "Su Kovası" olarak da bilinir. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası değildir ancak sınırları dahilindedir. Mavi-beyaz renkli ana dizi bir yıldızdır. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: +4.58

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]: 1.10

Dünyaya uzaklığı:161.71 ışık yılı

Yıldız Yıldızları

Mu Pegasi: geleneksel adı "Sadalbari" dir. Arapça adı "Sa'd ül bari= mükemmel olanın uğuru" adlı bir yıldız kümesinden kalmadır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası değildir sadece sınırları dahilindedir. Kırmızı renkli dev bir yıldızdır. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.51

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:0.95

Dünyaya uzaklığı:106.10 ışık yılı

Wasp-52: diğer adı "Anadolu" dur. Turuncu-kırmızı renkli ana dizi bir yıldız olup etrafında dönen bir öte gezegene sahiptir. Yeryüzünden çıplak gözle görülmez. IAU'nın düzenlediği bir yıldız ve öte gezegene ad verme yarışmasında bu yıldız Türkiye'ye tahsis edilmiştir. Türk Gök bilimciler Anadolu yıldızının etrafında dönen Wasp 52b öte gezegene de 2019 yılında "Göktürk" adını vermiştir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 12

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]: 5.78

Dünyaya uzaklığı:573.04 ışık yılı

Wasp 60: diğer adı "Morova" dır. Sarı renkli anadizi bir yıldız olup etrafında dönen bir öte gezegene sahiptir. Yeryüzünden çıplak gözle görülmez. IAU'nun bir yıldız ve öte gezegene ad verme yarışmasında bu yıldız Sırbistan'a tahsis edilmiştir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 12.18

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]: 32.6

Dünyaya uzaklığı:1423.30 ışık yılı

51 Pegasi: diğer adı "Helvetios" tur. Güneş benzeri anakol bir yıldızdır. Yörüngesinde dönen bir öte gezegene sahiptir. Jüpiter gezegenin en az yarı kütlesine sahip bu öte gezegene 1995 yılında "Bellerophon" adı verilmiştir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 5.49

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:4.48

Dünyaya uzaklığı: 50.45 ışık yılı

BD+14 4559: diğer adı "Solaris" dir. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası değildir ancak sınırları dahilindedir. Turuncu-kırmızı renkli yıldız yeryüzünden çıplak gözle görülmez. Bir öte gezegene sahiptir. IAU'nun bir yıldız ve öte gezegene ad verme yarışmasında bu yıldız Polonya'ya tahsis edilmiştir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]:9.78

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]: 6.36

Dünyaya uzaklığı:157.72 ışık yılı

Wasp-21: diğer adı "Tangra" dır. Sarı renkli ana dizi bir yıldızdır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası değildir ancak sınırları dahilindedir. Yeryüzünden çıplak gözle görülmez. Bir öte gezegene sahiptir. IAU'nun bir yıldız ve öte gezegene ad verme yarışmasında bu yıldız Bulgaristan'a tahsis edilmiştir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 11.60

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]: 4.79

Dünyaya uzaklığı:750.18 ışık yılı

Pegasus Takımyıldızı içinde ayrıca IK Pegasi, HR 8799 ve HD 209458 adlı yıldızlar da bulunmaktadır.

Büyük Pegasus Meydanı (The Gerat Square of Pegasus) Asterizmi:

https://nineplanets.org/wp-content/uploads/2020/08/great-square-star-names-astrobob.jpg

Büyük Pegasus Meydanı asterizmini oluşturan 4 parlak yıldızın adları;

1) Markab (Alpha Pegasi)

2) Scheat (Beta Pegasi)

3) Algenib (Gamma Pegasi)

4) Alpheratz (Alpha Andromeda- Delta Pegasi (3)

Pegasus Meydanı asterizmini oluşturan yıldızlar içinde en parlak olanı Alpheratz'dır. İkinci parlak yıldız ise Scheat'tır. Markab üçüncü sırada yer alırken, en sönük olanı Algenib'tir. Astrizmdeki en sönük yıldız Algenib olmasına rağmen aynı zamanda 4 yıldızdan en uzak ve en büyük olanıdır.

Diğer Gök Cisimleri (Deep Sky Objects):

1)M15 (NGC7078): küresel küme olup 2 parlak X ışını kaynağı içerir.

2)HGC 92 (Arp 319) Stephan Quintet: Stephan Beşlisi adı verilen kompakt gökada grubudur.

3)NGC 7320: sarmal gökada

4) NGC 7317: eliptik gökada

5) NGC 7318: bir çift çarpışan gökada

6) NGC7319: sarmal gök ada

7)NGC 7315: eliptik gökada

8) NGC7742: çubuksuz sarmal gökada

9) NGC:7331 (Caldwell 30): sarmal gökada

10) NGC7217:çubuksuz sarmal gökada

11) NGC 7673: bozulmuş sarmal gökada

12) NGC 23: parlak sarmal gökada

13) Einstein Cross (Q2237+30): Einstein Haçı adı verilen kuasar

14) NGC 7814(Caldwell43,UC8): sarmal gökada

15) NGC7479 (Cdldwell44) Propeller Galaxy: Pervane gökadası adı verilen çubuklu sarmal gökada,

16) NGC1: sarmal gökada

17) NGC7725+NGC7753: bir çift gökada

Meteor Yağmurları:

1) Perseids: Pegasus takımyıldızı ile ilişkili meteor yağmuru Perseids olarak bilinir. En parlak meteor yağmurlarından biri olup ana gövdesi "Swift Tuttle" kuyrukluyıldızı ile ilişkilidir. 17 temmuz ile 24 Ağustos tarihleri arasında gerçekleşen Perseids meteor yağmuru her yıl 9-13 Ağustos civarında zirve yapar.

Dipnot:

(1) Pegasus takımyıldızı adını Yunan mitolojisindeki devasa beyaz kanatları olan efsanevi bir attan alır. Perseus,canavara kurban olarak sunulan Etiyopya Prensesi Andromeda'yı bu kanatlı at sayesinde kurtarmıştır.Gece gökyüzündeki yıldız desenleri ilk çağlarda hayal gücüne dayanarak sınıflandırılırken günümüzde  IAU bu yıldız şekillerini gökyüzü koordinatlarına göre eşleyerek belirlemektedir.

(2) Algenib adı hem Gamma Pegasi hem de Alpha Persei için kullanılmıştır. Günümüzde resmi olarak Gamma Pegasi Algenib olarak adlandırılmıştır. Alpha Persesi için Mirfak adı kullanılmaktadır.

(3) Büyük Pegasus Meydanı asterizminin kuzey-doğu köşesini işaretleyen Alpheratz yıldızı hem Alpha Andromeda hem de Delta Pegasi olarak geçmektedir. Ancak yıldız resmen Andromeda takımyıldızının bir parçası olduğundan Pegasus takımyıldızı için kullanılmamaktadır. Sadece Büyük Pegasus Meydanı asterizminin bir köşesi olduğundan buraya dahil edilmiştir.


Kaynakça:

1) https://philnews.ph. - Pegasus Consellation

2) https://www.star-facts.com. - Pegasus Consellation

3)https://nineplanets.or - Pegasus Consellation

4) https// www.astronomytrek.com. - Pegasus Consellation

5) http://www.constellation-guide.com- Pegasus Consellation

6) Wikipedia - Pegasus Consellation

7) http://www.theskylive.com- Pegasus Consellation

8) https:// www.unıversequide.com- Pegasus Consellation

9) Mustafa Pultar- Yıldız Adları Sözlü

ÖNCEKİ YAZI İstanbul'un Simgesi Erguvan Ağacı SONRAKİ YAZI Per Aspera Ad Astra...
Kış Gündönümü ile İlkbahar Ekinoksunun Kozmik Dansı
Kış Gündönümü ile İlkbahar Ekinoksunun Kozmik Dansı
04.02.2024 21:44:33
Pusula (Pyxis) ve Güvercin (Columba) Takımyıldızları
Pusula (Pyxis) ve Güvercin (Columba) Takımyıldızları
03.01.2024 12:35:37
Pupa (Puppis) ve Yelken (Vela) Takımyıldızları
Pupa (Puppis) ve Yelken (Vela) Takımyıldızları
15.12.2023 10:39:53
    1 adet yorum
  • Comment Author
    RIM
    29.10.2023 14:58:26

    Bu bilgiler doğru mu

Yorum Yazın