Anka (Phoenix) Takımyıldızı:

Anka takımyıldızı Johannes Bayer Ailesine mensuptur. Güney yarımkürenin ilk çeyreğinde yer alır. Gökyüzünde 469 derece karelik bir alanı kaplayan 37. büyüklükteki takımyıldızdır. +32 ile -80 derece enlemlerde görülebilir. IAU tarafından kısaltılmış üç harfli adı “Phe” dir. Bilinen gezegenleri olan 5 yıldız içerir. Takımyıldızın en parlak yıldızı “Ankaa” dır. IAU tarafından resmi olarak adlandırılan 3 yıldızı bulunur. Adları; Ankaa, Nenque ve Wurren’dir.

Takımyıldız adını küllerinden yeniden doğan efsanevi Anka kuşundan alır (1) Küçük bir takımyıldızıdır ancak Hollandalı gökbilimci Plancius tarafından listelenen 12 takımyıldızın en büyüğüdür. 1603 yılında da Johannes Bayer’in yıldız atlası “Uranometria” da yer almıştır.

Phoenix takımyıldızı güney yarımkürede yaz aylarında Avustralya ve Güney Afrika’dan rahatlıkla görülebilir ancak 40.paralelin kuzeyinde bulunanlar tarafından gözlenemez. Ekvatorun kuzeyindeki gözlemciler için gökyüzünde oldukça alçakta kalır.

Ana Yıldızları:

Alpha Phoenicis: diğer adı “Ankaa” dır. Takımyıldızın en parlak yıldızıdır. Arapça adı efsanevi kuşa atfen verilmiştir. Spektroskopik bir ikili yıldızdır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olup rengi kırmızıdan turuncuya değişen büyük dev bir yıldızdır. Parlaklığı nedeniyle yeryüzünün ışık kirliliği olan bölgelerinden bile kolaylıkla çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 2.39

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 0.51

Dünyaya uzaklığı:77.36 ışık yılı

Beta Phoenicis: takımyıldızın en parlak 2.yıldızıdır. Aslen beyaz renkli fakat atmosferik özellikleri nedeniyle sarı renk olarak yansıyan orta sıcaklıkta, değişken ve çoklu bir yıldızdır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçasıdır. Orta parlaklıkta bir yıldız olduğundan yeryüzünün ışık kirliliği olmayan bölgelerinden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.31

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -0.61

Dünyaya uzaklığı:198.06 ışık yılı

Zeta Phoenicis: diğer adı “Wurren” dir. Takımyıldızın ana hatlarının parçası olan değişken, çoklu büyük bir yıldızdır. Evrendeki sıcak yıldızlardan biri olup mavi rengindedir. Orta düzeydeki parlaklığı nedeniyle yeryüzünün ışık kirliliği olmayan bölgelerinden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.92

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -0.75

Dünyaya uzaklığı: 279.59 ışık yılı

HD 6434 Nenque: takımyıldızın ana hatlarının bir parçası değildir fakat sınırları dahilindedir. Rengi beyazdır fakat atmosferi nedeniyle sarı yansır. Orta sıcaklıkta alt dev bir yıldızdır. Nenque yıldızı yeryüzünden çıplak gözle görülemeyecek kadar uzak ve loş olduğundan açık bir gecede ancak teleskop yardımıyla görülebilir (2)

Etrafında dönen bir öte gezegene sahiptir. Adı; HD6434b’dir. IAU’nun başlattığı bir yıldız ve etrafında dönen gezegene ad verme yarışmasında bu yıldız “Ekvator” a tahsis edilmiştir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 7.72

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 4.64

Dünyaya uzaklığı:134.95 ışık yılı

Anka takımyıldızı içinde ayrıca Gamma Phoenicis, Kappa Phoenicis, Nu Phoenicis, SX Phoenicis, HE0107-5240, Gliese 915 yıldızları yer alır.

Derin Gökyüzü Cisimleri (Deep Sky Objects):

1)Robert’s Quartet: Robert Dörtlüsü bir gök ada grubudur.

2) NGC 625: çubuklu sarmal bir gökadadır.

3)HLX-1: orta kütleli bir karadeliktir.

4) Phoenix Cluster: Anka kümesi bilinen en büyük gök ada kümelerinden biridir.

Phoenix takımyıldızında Messier nesnesi bulunmaz.

Meteor Yağmurları: her yıl 5 Aralık civarında meydana gelen Phoenix takımyıldızıyla ilişkili bir meteor yağmuru vardır. Phoenix Meteor yağmuru 29 Kasım ile 9 Aralık civarında gerçekleşir. Zirve tarihi: 6 Aralıktır.

Dipnot:

(1)  Efsanevi kuş Anka birçok mitolojide ateş kuşu olarak geçer ve kartal kuşuna benzediği söylenir. Ovidius, Metamorfoz adlı eserinde Anka kuşunun 500 yıl yaşadığını belirtir. Rivayete göre Anka kuşu ömrünün sonuna geldiğinde tütsü ve tarçın kabuğu kullanarak palmiye ağacının tepesinde kendine bir yuva yapar, sonra yuvayı tutuşturarak kendisi de yanarak kül olur. Babasının yanan bedeninden yeni bir yavru kuş doğar. Genç Anka kuş güçlendiğinde yuvayı alıp 12 Titan tanrısından biri Hyperion’un tapınağına ışık olarak taşır. Rivayetinin başka anlatımları da mevcuttur.

(2) Açık bir gecede yalnızca büyüklüğü 6,5 veya daha az olan nesneler görülebilir.

Kaynakça;

1)www.universtyguide.com- Phoenix Constellation

2)The Sky Live- Phoenix Constellation

3)Wikipedia- Phoenix Constellation

4) Mustafa Pultar- Yıldız Adları Sözlüğü