Burçlar ve gezegenler gibi evler de astrolojinin temel yapı taşları arasında yer alır. Her evin astrolojik ifadesini açıklamadan önce ev sistemleri hakkında genel bir bilgi vermek yararlı olacaktır. Astrolojik olarak 12 burca karşılık gelen 12 ev vardır. Burçların her biri Zodyak'da otuz derecelik bir yer kaplamasına karşın evler farklı genişlikte yer tutar. Bunun temel sebebi gökyüzünün parçalara bölünme işlemi sırasında farklı teknik ve matematik hesaplarının kullanılmasıdır. Ev bölme teknikleri kabaca üçe ayrılır;

1) Ekliptiğe göre bölme (Eşit ev, Prophyry ev sistemi gibi)

2) Göksel ekvatora göre bölme (Campanus, Regiomontanus, Morinus ev sistemi gibi)

3) Zamana göre bölme (Alcabitus, Placidus, Koch ev sistemi gibi)

Günümüze ulaşan yazılı kayıtlara göre astrolojide evlerin ilk kez kullanımına M.S. 1. yüzyılda Mısır'lı astrolog Petosiris'te rastlanır. Gene M.S.1 yüzyılda Manillius'un da yükselen burçtan başlayarak ekliptiği 8 parçaya böldüğü görülür (1) Manilius'tan 100 yıl sonra İskenderiyeli matematikçi, coğrafyacı, astronom ve astrolog Cladius Ptolemeaus evleri 12 parçaya böler (2) Ptolemeaus'u Firmicus Maternus takip eder ve astronomi üzerine 8 ciltlik bir eser verir. Bilinen en eski ev sistemi "tüm burç (whole sign) sistemi" dir. Basit bölme tekniği nedeniyle kolay anlaşılırlık sağlayan bu sistemde her burç bir evi kapsadığından kıstırılma (interception) durumu ortaya çıkmaz.(3)

Ekliptiğe göre bölünen ve tüm burç ev sistemine benzerlik gösteren bir diğer ev sistemi de eşit (equal) ev sistemidir. Bu sisteme göre bütün ev girişleri yükselen (asc) derecesine göre belirlenir ancak tepe noktası (mc) 10. ev çizgisine denk düşmez. İlk çağlarda kullanılan bu eski sistem günümüzde bazı İngiliz ekollerinde hala tercih edilmektedir. M.S.3. yüzyılda Porphyrius, Ptolemy'in metodundan yararlanarak kendi adını verdiği Porphyry ev sistemini kurar. Eşit ev sistemi gibi basit bir hesaplama tekniğine dayanan bu sistem son derece mantıklı bir ev bölme sistemi olarak kabul görür.

Göksel ekvator (uzaysal olarak da geçer) ev sistemine örnek olarak M.S. 13. yüz yılda büyük matematikçi ve papaz Johannes Campanus tarafından geliştirilen Campanus ev sistemini gösterebiliriz. Campanus göksel küreyi önce ufuk ve meridyen düzlemlerinde dört çeyreğe (quandrant) bölerek köşe evleri gökkürenin ana eksenleri ile bağdaştırır. Sağlam bir sistem olarak kabul görse de uygulamadaki en büyük dezavantajı yüksek enlemlerde iyi sonuç vermemesidir. M.S.15.yüzyılda asıl adı Johannes Müller olan Regiomontanus, Campanus'un hesaplamalarını modifiye ederek Regiomontanus ev sistemini geliştirir. Viyana'da astronomi profesörü ve bir trigonometri dehası olan Regiomantanus'un geliştirdiği ev sistemi yüksek enlemlerde daha az hata verir. Bu devir aynı zamanda Paracelsus, Jerome Cardan, Nostradamus ve daha birçok astroloğun parladığı bir devir olması nedeniyle de dikkat çekicidir. M.S. 17. yüz yılda Fransız matematikçi, fizikçi ve astrolog Jean-Baptiste Morin ise Morinos ev sistemini geliştirir. Yüksek enlemlerdeki sorunu çözmek için geliştirdiği sistem yükselen ile 1.evi ayırmaya çalıştığından fazla ilgi uyandırmaz. Ancak ortaçağ ile yeniçağ arasında köprü kuran rönesans dönemi, Copernicus ile başlayan yer merkezli evren sistemi yerine güneş merkezli sistemi koyma uğraşı ve bu yenilikçi görüşü takip eden Tycho Brahe, Galilei Galileo, Johannes Kepler, Isaac Newton gibi bilim adamlarının önemli buluşları modern astronomiye geçişi hazırlaması açıdan son derece önemlidir.   

Zamana dayalı ev bölme sistemi içinde yer alan Alcabitus ev sisteminin, Placidus ev sisteminin temelini oluşturduğu ileri sürülür. Ptolememeas'un yöntemlerini izleyen İtalyan matematikçi ve Benedikten rahibi Placidus de Titis geliştirdiği bu ev sistemine kendi adını verir (4) Günümüzde Placidus ev sisteminin yaygın bir şekilde kullanılması diğer ev sistemlerden üstün olduğu anlamına gelmez ancak tercih sebebinin sadece Raphael ev tablolarının kolay ulaşılabilirliğine dayandırılması da konuyu fazla hafife almak olur. Doğum yeri ve saatinin daha fazla önem kazandığı bir bölme tekniği de Alman astrolog Dr. Walter Koch'un geliştiriği Koch ev sistemidir. Karışık bir hesaplama ve trigometriye dayalı bu sistem yüksek enlemlerde büyük hata verir ancak modern gelişimin bir tezahürü olarak kabul edildiğinden günümüz Avrupasında ve ağırlıklı olarak da Ebertin ve Huber okullarında kullanılır.

Ev bölme sistemi tekniklerinde tam çözüme kavuşturulamayan iki temel meseleden biri Dünya'nın tam ve mükemmel bir küre şeklinde olmayışından kaynaklanan eğim meselesi ile kuzey ya da güney kutuplarına yaklaştıkça açığa çıkan bazı burçların yükselemeden geriye doğru kayması meselesidir. Bu teknik sorunları aşmak, ev sistemini oturtmak ve mükemmelleştirmek için yoğun bir çaba sarfeden astrolog ve bilim adamları saygıyı fazlasıyla hak etmektedir. Evet, dünyanın tüm enlem ve boylamlarında kusursuz işleyen tek bir sistem henüz geliştirilemediğinden çok fazla çeşitlilikte ev sistemi mevcuttur ve bu durum biraz kafa karıştırıcıdır. Hangi ev sisteminin daha iyi çalıştığı konusunda ikileme düşmeyen astrolog yoktur. Astrolojiyi esaslı bir şekilde öğrenmek isteyenlerin ara sıra bu farklı ev sistemlerini denemesi daha geniş bir bakış açısı kazandıracağından son derece yararlıdır.

(1) Manilius - Astronomica

(2) Cladius Ptolemeaus -Tetrabiblos

(3) Dünyanın kuzey ve güney enlemlerinde ev girişlerinde büyük sapmalar oluştuğundan bazı evler çok geniş yer kaplarken bazıları çok dar bir alana sıkışır. Bu durum bazı burçların ev girişlerine denk düşmesini engelleyerek kıstırılmaya (interception) yol açar. Böylece doğum haritasında bir burç iki evin girişini birden kestiğinden diğer burç bir ev içinde sıkışıp kalır. Bir ev içinde kıstırılmış kalan burç ve gezegenlere yüklenen astrolojik anlam ayrıca inceleme gerektiren bir konudur.

(4) Belirli isimlere atfedilerek günümüze kadar ulaşan ev sistemlerinin gerçekte kime ait olduğu tartışmalı bir konudur. Örneğin Placidus ev sisteminin gerçekte Ptolemy'e ait olduğunu savunanlar vardır, İbrani astroloğu Abraham İbn Ezra gibi. Campanus ev sistemi içinse El-Biruni tarafından "Hermes Sistemi" adı altında ve kaynağı tam olarak bilinmeyen çok daha eski bir sistem olduğu iddiası vardır. Gene Alcabitius ev sisteminin de Arap prens ve astrolog Muhammed Ben Cebir el Batani'ye ait Albategnius ev sistemine son derece benzerlik gösterdiği ileri sürülür. Dolayısıyla ev sistemleri hakkında daha ayrıntılı bilgiye ulaşmak isteyenlerin bu konuda daha fazla kaynak araştırması gerekir.

(devam edecek...)

Faydalandığım Kaynaklar;

Nicolaus Copernıcus - Göksel Kürelerin Devinimleri Üzerine

Galıleo Galıleı - İki Büyük Dünya Sistemi Hakkında Diyalog

Deborah Houlding - Astrolojide Evler Gökyüzünün Tapınakları ( The Houses/Temples of the sky) - Barış İlhan Yayınevi

Astroloji Birliği Derneği - Onbirinci Ev Dergisi

Yavuz Unat - Astronomi Tarihi

Boyut Yayın Grubu - Astroloji Atlası/Evler