Chiron( ) 1977 yılında astronom Charles Kowal tarafından keşfedilmiştir. Satürn ile Uranüs arasındaki yörüngede dolaşan Chiron'un ne tür bir gök cismi olduğu konusunda başlangıçta bir kafa karışıklığı yaşanmıştır.

Astronomik çerçevede onu değerlendirenler tam olarak ne bir gezegen ne de bir asteroit özelliği göstermediğinden gezegenimsi veya küçük gezegen olabileceği tezi üzerinde durmuşlardır. Chiron'un bir kuyruklu yıldız olduğu ve her an sistemi terk edebileceği de savunulan görüşler arasında yer almıştır.

Yakın zamanda statüsü yeniden değerlendirildiğinde Centaur olarak tanımlanmıştır. Bu nedenle centaur olarak sınıflandırılan ilk gök cismi Chiron'dur. Centaur Echeclus gibi Chiron'da hem asteroid hem de kuyruklu yıldız özelliği taşıdığından "2060 Chiron" adı verilerek kayıtlara geçmiştir.

Chiron'un kuyrukluyıldız olduğunu düşündüren uzun kuyruğu bir görülüp bir kaybolmaktadır. Bu nedenle Centaurlar arasında Chiron kuyrukluyıldıza benzerliğiyle bilinen en kompleks centaurdur.

Chiron'un Güneş çevresindeki eliptik yörüngesinde bir tam dolanımı yaklaşık 50,7 yılıdır. Sideral zodyakta ilerleme hızı günde 0 derece 4 dakika kadardır. Geri gitme süresi 155-156 gün yaklaşık 5,2 ay kadardır.

Çapı 150 km den fazla olan Chiron bazen parlamakta bazen de bulanıklaşmaktadır. Aynı zamanda Chiron mavi veya gri-mavi renk endeksi verilerek açıklanan centaurlara örnek teşkil etmektedir. Chiron adını mitolojide vahşi eğilimleriyle bilinen centaurlar içinde en olgun ve bilge olanından almıştır (1)

Chiron'un Güneş sistemi içinde varlığı ve etkisi kabul edilmekle birlikte centaur statüsünün kesinliği de tartışmaya açıktır zira keşifler artıkça IAU gökcisimleri tanımlanmalarını ve statülerini değiştirebilmektedir (2)

Centaur olarak tanımlanan gök cisimleri kararsız yörüngelere sahiptir. Bunlar içinde Chiron, Satürn ile Uranüs yörüngeleri arasında salınır. Güneşe en uzak olduğu günöte noktasında (aphelion) Uranüs yörüngesine uzanır. Güneşe en yakın olduğu günberi noktasında (perihelion) Satürn yörüngesini geçer ve Dünyaya Satürn'den daha yakın gelir.

Chiron keşfedilmeden önce 1945 yılında, keşfinden sonra ise 1996 yılında Satürn yörüngesine uzanarak Dünyaya en yakın konuma gelmiş ve yeryüzünden izlenebilmiştir. Bir sonraki Dünyaya yakın konum 2046 yılında gerçekleşecektir.

Chiron 2021 yılı ortasında güneşe en uzak olduğu günöte noktasına ulaştığından Dünyadan uzaklaşıp, Uranüs yörüngesine doğru uzanmaktadır. 2018 yılında Koç burcuna geçen Chiron 2027 yılına kadar bu burçta kalacaktır. Böylece en uzun süre kaldığı Balık ve Koç burcu yolculuğu tamamlanmış olacaktır. Bundan sonra kat edeceği burçlardaki yolculuğu giderek kısalacaktır. 

Chiron sabit olmayan yörüngesel özelliklerinden ötürü bir burçta 1,5 yıl ile 9 yıl arasında değişen sürelerde kalır. En kısa Başak ve Terazi burçlarında yaklaşık 1,5-2 yıl kadar, en uzun Balık ve Koç burçlarında yaklaşık 8-9 yıl kadar kalır.

Dipnot:

(1) Web.sitemizin Mitoloji bölümünden "Mitolojide Chiron (Kheiron)" başlıklı yazımıza bakabilirsiniz.

(2) Web.sitemizdeki astronomi bölümünden "Kararsız Yörüngelere Sahip Centaurlar" ve "Ana Asteroid Kuşağı" başlıklı yazılarımızı okuyabilirsiniz.

Kaynakça;

1) Nazan Öngiden- Yıldızlardaki Malzemedir Harcımızda Var Olan

2) Nazan Öngiden -Eylül Esintisi III.cilt

3) Wikipedia - Chiron