Yunan mitolojisinde Ay ile bağlantılı iki tanrıça çıkar karşımıza, biri Güneş tanrısı Helios'un kız kardeşi Selene diğeri Işık tanrısı Apollon'un kız kardeşi Artemis (1) Selene başında taşıdığı "hilal ay" şeklinde tacıyla Ay'ı simgeler. Bu hilal ay sembolü boğa boynuzuna benzediğinden "Boğa boynuzlu Selene" diye de anılır. Ay tanrıçası Selene Hyperion ile Theia'nın kızı, Şafak tanrıçası Eos'un da kardeşidir. Selene iki atın çektiği gümüş tekerlekli bir araba ile gökyüzünde dolaşan güzel ve çekici bir kadın olarak tasvir edilir. Lüle lüle saçları, solgun benzi ve bembeyaz kollarıyla Selene, ağabeyi Güneş Tanrısı Helios gökyüzünden çekildiğinde görevi devralarak ışık saçan tacı ile yeryüzünü aydınlatır (2) Baş tanrı Zeus bile onun çekimine kapılır ve bu ilişkiden görkemli bir kız çocuğu doğar. Adı Pandia olan bu kız dolunay fazına karşılık gelir. Selene'nin Roma mitolojisindeki adı Luna'dır. Aventinus tepesinde bir tapınağı bulunan Luna'nın Roma mitolojisinde bir efsanesi olmadığından zamanla tanrıça Diana ile bir tutulmuştur.

Ay tanrıçası Selene'nin, Tanrı Pan'ın da aralarında bulunduğu pek çok sevgilisi olduğu rivayet edilir. En büyük aşkı ise beşparmak dağlarının çobanı olan Endymion'dur. Bu büyülü aşk Bafa gölüne yaslanmış Beşparmak (Latmos) dağlarında yaşanır. Dolunayda büyüleyici bir güzelliğe bürünen ve gümüş bir tepsi gibi parlayan Bafa gölü bu aşka tanıklık eder. Efsaneye göre Endymion, Beşparmak dağlarında kaval çalıp sürülerini otlatan bir çobandır. Dağların arasında sesi yankılanan kavalı onun en büyük dostu ve sırdaşıdır. Bir elin beş parmağı gibi beş doruğu göğe yükselen Latmos dağında gözlerden uzak tek başına yaşayan Endymion'u bir tek Ay ışığı görür. Selene bu çok yakışıklı çobana her gece baka baka aşık olur. Selene'nin tüm gümüş ışıklarını üzerine serptiği Endymion'da ona tutulur. Selene sevgilisinin yanında bazı geceler uzun bazı geceler kısa kalır bazen de karanlığa karışıp kaybolur (3) Ancak kısa bir sürenin ardından iki sevgili yine büyük bir heyecanla kavuşur ve tutkuyla sevişir(4) Bir efsaneye göre 50 kızları olur Tüm Olympos tanrılarının kıskandığı bu hep yenilenip hiç bitmeyen aşk önce baş tanrı Zeus'u kızdırır. Bir ölümlünün ölümsüz ile olan aşkını uygun bulmaz fakat huzuruna çıkan delikanlının saf ve çok iyi niyetli olduğunu anlayınca bu aşk hoşuna gider ve Beşparmak dağlarının bu yakışıklı çobanına bir armağan vermek ister. Dile benden ne dilersen der, hikayenin gerisini C.Canan Küçükeren'den dinleyelim;

"Endymion sonsuz güzellik uykusuyla ölümsüzlük diler,

Ama aşkı hiç bitmesin, o ışık üzerinden eksilmesin ister

Ulu Zeus bu dileği kabullenir.

Gence sonsuz bir güzellik ve uyku verir.

Selene her gece ışıklar saça saça

Gelmekteyse de mağraya

Enydmion artık sonsuz uykusunda

Açmaz gözlerini gelse de güzel tanrıça

Ama sanmayın ki aşkları biter

Tersine bu ilişki böylece sürüp gider

Derler ki sonunda tanrıça

Elli iki çocuk doğurur çobana" (5)

Dipnot;

(1) Apollon'un kız kardeşi olan hem ay hem de av ve yaban hayat ile bağlantılı Artemis bir sonraki mitoloji yazısında anlatılacaktır.

(2) Bağışıklık sistemini güçlendirici etkisi olan Selenyum kimyasal elementi adını Ay tanrıçası Selene'den alır. Yandığında parlak bir alev oluşturan Selenyum kimyasal elementi yarı iletkendir.

(3) Burada kastedilen şey Ay'ın fazlarıdır. Ay bazen gökyüzünde tüm ihtişamıyla parlar bazen daha silik kalır bazen de yeniden doğmak üzere karanlığa gömülür.

(4) Bazı kaynaklarda Artemis'in kendisini Selene adı altında gizleyerek Endymion ile aşk yaşadığı ileri sürülür.

(5) Bu aşkın meyvesi olan oğul Naksos büyüyünce Karialı göçmenlerin başına geçer. Egede en beğendiği adaya yerleşir ve adaya kendi adını verir.

Kaynakça;

1) Azra Erhat- Mitoloji Sözlüğü

2) C.Canan Küçükeren - Karia Efsaneleri

3) Hesıodos - Tanrıların Doğuşu

4)  Roza Agızza -Antik Yunan'da Mitoloji