Nicolas-Louise de Lacaille, Güney Yarımküredeki 13 takımyıldızı kendi adı altında toplamış ve genellikle takımyıldızlara bilimsel aletlerin adını vermiştir. Onüç Takımyıldızın adları;

1) Cetvel (Noma) takımyıldızı, 2) Pergel (Circinus) takımyıldızı, 3) Dürbün (Telescopium) takımyıldızı, 4) Mikroskop (Microscopium) takımyıldızı, 5) Heykeltıraş (Sculptor) takımyıldızı, 6) Ocak (Fornax) takımyıldızı, 7) Çelikkalem (Caelum)takımtıldızı, 8) Saat (Horologium) takımyıldızı, 9) Sekizlik (Octans) takımyıldızı, 10) Masa (Mensa) takımyıldızı, 11) Ağcık (Reticulum) takımyıldızı, 12) Ressam (Pictor) takımyıldızı, 13) Pompa (Antila)dır.

Cetvel (Norma) Takımyıldızı:

Cetvel (Norma) takımyıldızı, Nicolas-Louis de Lacaille Ailesine mensuptur. Güney yarımkürenin 3.çeyreğinde yer alır. Gökyüzünde 165 derece karelik bir alanı kaplayan 74 büyüklükteki bir takımyıldızdır. +30 derece ile -90 derece enlemlerde görülebilir.  

IAU tarafından 3 harfli kısaltılmış adı “Nor” dur. Sönük yıldızlara sahiptir. Dik açıyı temsil eder.Cetvel takımyıldızı bilinen gezegenlere sahip 4 yıldız içerir. En parlak yıldızı “Gamma Normae” dir.

Küçük takımyıldızın resmi olarak adlandırılan bir yıldızı bulunmaz. Takımyıldızla ilişkili bir efsane yoktur. Nicolas Louis de Lacaille tarafından 1750’li yıllarda Güney Afrika-Ümit Burnu’nda Güney Gökyüzünün haritasını çıkarması esnasında tanıtılmış olup bir cetvel, dik açı, marangoz kaidesine benzetildiğinden bu adı almıştır. (1)

Ana Yıldızları:

Gamma Normae: Gamma 1 ve Gamma 2 Normae’den oluşan optik bir ikili yıldız sistemidir.

Gamma Normae 1: takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olmayıp sadece sınırları dahilindedir. Çok parlak süper dev bir yıldızdır. Rengi sarı-beyazdır. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 4.97

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -3.30

Dünyaya uzaklığı: 1.436.84 ışık yılı

Gamma Normae 2: Gamma 2 Normae takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olmayıp sadece sınırları dahilindedir. Aslında beyaz renkli bir yıldız olup atmosferik özellikleri nedeniyle sarı renkte görünür. Sıcak dev bir yıldızdır Yeryüzünün ışık kirliliği bulunmayan bölgelerinden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]:4.02

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 1.06

Dünyaya uzaklığı:127.44 ışık yılı

Cetvel takımyıldızı içinde Epsilon Normae, Lota 1 Normae, Delta Normae, Mu Normae, R Normae, Kappa Normae, S Normae (47 G. Mormae), HD 142415, HD 148156, HD 143361, HD330075 yıldızları da yer alır.

Derin Gökyüzü Cisimleri:

1) Ant Nebula Mz 3 (Menzel 3): Karınca Bulutsusu 2 kutuplu gezegenimsi bir bulutsudur.

2) NGC 6067: açık yıldız kümesidir.

3) S Normae Cluster – NGC 6087 (Caldwell 87): açık yıldız kümesidir.

4) Fine Ring Nebula- Shapley 1 (Sp-1, PK329+02.1): ince halka bulutsusu gezegenimsi bir bulutsudur.

5) Normae Cluster- Abell 3627: zengin bir gökada kümesidir.

6) Mz 1 (Menzel 1): iki kutuplu gezegenimsi bir bulutsudur.

7) NGC 6021: açık yıldız kümesidir.

8) NGC 6167: açık yıldız kümesidir.

9) NGC 6152: açık yıldız kümesidir.

Cetvel Takımyıldızı içinde Messier nesnesi bulunmaz.

Meteor Yağmurları: takımyıldızla ilişkili bir meteor yağmuru bulunur. Adı; Gama Normidleri’dir. 25 Şubat ile 22 Mart arasında meydana gelir. Zirve tarihi 13 Marttır.

Pergel (Circinus) Takımyıldızı:

Pergel (Circinus) takımyıldızı, Nicolas-Louis de Lacaille Ailesine mensuptur. Güney yarımkürenin 3. çeyreğinde yer alır. Gökyüzünde 93 derece karelik bir alanı kaplayan 85 büyüklükteki bir takımyıldızıdır. + 30 derece ile – 90 derece enlemlerde görülebilir. IAU tarafından kısaltılmış 3 harfli adı “Cir” dir. Takımyıldızın en parlak yıldızı “Alpha Circini” dir. Bilinen öte gezegenlere sahip 2 yıldızı vardır. Adları; HD 134060 ve HD129445 dir.

Takımyıldızla ilgili bir efsane bulunmaz. Adını daire çizmek için kullanılan Pergel aletinden almıştır. Lacaille ilk olarak takımyıldıza “Le Copas” adını verir ve onu güney yarım küre göğünde bulunan birkaç takımyıldız arasındaki boşluğu doldurmak amacıyla bir araştırmacının kaidesi olarak tasvir ederek “Triangulum Australe” nin yanına yerleştirir.

Ana Yıldızları:

Alpha Circini: Takımyıldızın en parlak yıldızıdır. İkili bir yıldız sistemidir. Hızla salınan değişken bir yıldızdır. Yeryüzünün ışık kirliliği olmayan bölgelerinden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.19

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 2.12

Dünyaya uzaklığı: 53,47 ışık yılı

HD134060: “38 G Circin” olarak da bilinir. 2011 yılında yörüngesinde dönen 2 gezegen keşfedilmiştir. Adları; HD134060 b ve HD 134060 c’dir. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası değildir ancak sınırları dahilindedir. Sarı-beyaz renkli bir yıldız olup yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 6.29

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 4.37

Dünyaya uzaklığı:78.94 ışık yılı

HD 129445: Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası değildir ancak sınırları dahilindedir. Sarı-beyaz renkli yıldızın 2010 yılında yörüngesinde dönen Jüpiter benzeri bir gezegen keşfedilmiştir. Gezegene HD 129445b adı verilmiştir. Yeryüzünden çıplak gözle görülmez.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 8.8

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 4.72

Dünyaya uzaklığı:213.74 ışık yılı

Pergel takımyıldızı içinde ayrıca Beta Circini, Gamma Circini, HD 129445 yıldızları yer alır.

Derin Gökyüzü Cisimleri (Deep Sky Objects):

1) Circinus Galaxy: Circinus Galaksisi sarmal bir galaksidir.

2) Circinus X-1: bir nötron yıldızı ve bir ana dizi yıldızdan oluşur ve 1. yıldız, 2. yıldızın yörüngesinde döner.  Bir X ışını çift yıldızdır.

3)NGC 5315: parlak gezegenimsi bir bulutsudur.

4) NGC 5823: açık yıldız kümesidir.

5) NGC 5715: açık yıldız kümesidir.

6) Pismis 20: 12 yıldız içeren açık yıldız kümesidir.

7) PSR B1509-58 (Hand of God): yaklaşık 150 ışık yılı çapında bir bulutsunun içine gömülü bir pulsardır. Tanrının Eli olarak anılır.

Pergel takımyıldızı içinde Messier nesnesi bulunmaz.

Meteor Yağmurları: ilk kez 1977 yılında gözlemlenen Alfa Circinidler (ACI) olarak adlandırılan bir meteor yağmuru olup zirve tarihi 4 hazirandır.  

Dipnot:

(1) Lacaille, Norma takımyıldızını Lupus ve Ara arasındaki sönük yıldızlardan yarattı ve ona ilkin “Equerre et la Regle” adını verdi. Takımyıldızın Latince adı “Norma et Regula” olarak değiştirildikten sonra “Norma” olarak kısaltıldı. Bugün Norma takımyıldızının Alfa ve Beta olarak belirlenen bir yıldızı yoktur. Lacaille’nin zamanında Alfa ve Beta Normae olarak adlandırdığı yıldızlar artık Akrep takımyıldızına ait olup N Scorpii ve H Scorpii olarak adlandırılmıştır.

Kaynakça;

1)www.universtyguide.com- Norma & Circinus Constellation

2)The Sky Live- Norma & Circinus Constellation

3)Wikidata- Norma & Circinus Constellation

4) Mustafa Pultar- Yıldız Adları Sözlüğü