Güney Üçgeni (Triangulum Australe) Herkül Ailesine mensup olup Güney yarım kürenin 3.çeyreğinde yer alır. Gece Gökyüzünde 110 derece karelik bir alanı kaplar. +25 ile -90 derecelik enlemlerde görülebilir. Takımyıldıza adını veren en parlak 3 yıldızı gökyüzünde eşkenar bir üçgen çizer.

Güney Üçgeni Takımyıldızı ile ilgili bir efsane bulunmamaktadır. İlk kez Hollandalı denizci Pieter Theodor tarafından tanımlanmış olmasına karşın1603 yılında Johann Bayer’in Uronometria adlı eserinde kayda geçmiştir. IAU tarafından kısaltılmış üç harfli adı “TrA” dır. Takımyıldızın en parlak yıldızı “Alpha Trianguli Australis” dir. IAU tarafından onaylanan bir yıldıza sahiptir. Adı Atria’dır.

Ana Yıldızları:

Alpha Trianguli Australis: geleneksel adı “Atria” dır. Latince adı “Kulakçık” anlamındadır. Takımyıldızın en parlak yıldızıdır. İkili yıldız sistemine ait turuncu renkli, şüpheli dev bir yıldızdır. Beta ve Gamma Trianguli ile birlikte takımyıldızın adını aldığı “Üçgen” asterizmini meydana getirir. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)-]:1.92

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -3.61

Dünyaya uzaklığı: 415.29 ışık yılı

Beta Trianguli Australis: takımyıldızın en parlak 2.yıldızıdır. Sarı-beyaz renkli ana dizi bir yıldızdır. Aynı zamanda Dünyamıza en yakın çift yıldızlardan biri olup yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)-]: 2.85

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 2.40

Dünyaya uzaklığı:40.13 ışık yılı

Gamma Trianguli Australis: Takımyıldızın en parlak 3.yıldızıdır. Beyaz renkli, değişken ana kol cüce bir yıldızdır. Yörüngesinde bir yıldız ötesi diskin varlığını işaret eden kızılötesi bir radyasyon yaymaktadır. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)-]: 2.89

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -0.85

Dünyaya uzaklığı: 182.63ışık yılı

Ayrıca Güney Üçgeni Takımyıldızı içinde Delta Trianguli Australis, Epsilon Trianguli Australis, Zeta Trianguli Australis, Kappa Trianguli Australis, Lota Trianguli Australis, Theta Trianguli Australis, X Trianguli Australis, Eta Trianguli Australis, EK Trianguli Australis, HD133683, HD147018 yıldızları da yer alır.

Derin Gökyüzü Nesneleri (Deep Sky Objects):

1)ESO 69-6: birbiriyle çarpışma ve birleşme sürecinde olan bir gökada çiftidir.

2) NGC 6025: açık yıldız kümesidir.

3) NGC 5938: sarmal bir gökadadır.

4) ESO 137-001: çubuklu sarmal bir gökadadır.

5) NGC 5979: gezegenimsi bir bulutsudur.

6) Henize 2-138: gezegenimsi bir bulutsudur.

Meteor Yağmurları: takımyıldızla ilişkili bir meteor yağmuru yoktur.

Güney Haçı (Crux) Takımyıldızı

 

Güney Haçı (Crux) Takımyıldızı Herkül Ailesine mensup olup 88 takımyıldız içinde en küçük olanıdır. Güney yarımkürenin 3.çeyreğinde yer alır. +20 derece ile -90 derece arasındaki enlemlerde görülebilir. En parlak 5 yıldızın oluşturduğu “Haç” işareti ile tanınır. Antik Yunanda Centaurus takımyıldızının bir parçasıyken 1679 yılında Fransız astronom Augustin Royer’in tanımlaması sonucu Centaurus takımyıldızından ayrılmıştır.  

Takımyıldız bir dizi efsane ile ilişkilendirilir (1) IAU tarafından kısaltılmış üç harfli adı “Cru” dur. Takımyıldızın en parlak yıldızı “Acrux” dur. Bilinen gezegene sahip bir yıldızı vardır. IAU tarafından onaylan 6 yıldızın adları; Acrux, Gacrux, Ginan, Imai, Mimosa ve Tupa’dır.

Ana Yıldızları:

Alpha Crucis: geleneksel adı “Acrux” dur. Takımyıldızın en parlak yıldızı aynı zamanda gökyüzündeki en parlak 12. yıldızıdır. Çoklu yıldız sistemine ait mavi-beyaz renkli alt dev bir yıldızdır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olup yeryüzünden çıplak gözle bakıldığında tek bir yıldız gibi gözükse de aslında 6 bileşini olan çoklu yıldız sistemidir (2)

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)-]:0.76

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]:-3.63

Dünyaya uzaklığı:320.55 ışık yılı

Beta Crucis: geleneksel adı “Mimosa” olup ayrıca Becrux olarak da anılır. Renginin mimozaya benzemesinden ötürü yıldıza bu ad verildiği sanılmaktadır. Takımyıldızın en parlak 2.yıldızıdır. Aynı zamanda gökyüzündeki en parlak 20.yıldızıdır. Çoklu sisteme ait hiper dev bir yıldızdır. Beta Cephei değişkeni olarak sınıflandırılır. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir (3)

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)-]: 1.25

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]:-3.92

Dünyaya uzaklığı: 352.43 ışık yılı

Gamma Crucis: geleneksel adı “Gacrux” dur. Takımyıldızın en parlak 3.yıldızı aynı zamanda gökyüzündeki en parlak 26. Yıldızıdır. Çoklu yıldız sistemine ait, değişken ve kırmızı renkli dev bir yıldızdır. Güneşe en yakın M sınıfı dev bir yıldız olup yeryüzünden çıplak gözle görülmez. (4)

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)-]: 1.63

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]:-0.52

Dünyaya uzaklığı: 87.89 ışık yılı

Delta Crucis: geleneksel adı “Imai” dır. Takımyıldızın ana hatlarını oluşturan mavi-beyaz renkli alt dev bir yıldızdır. Beta Cephei değişkeni olarak sınıflandırılır. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)-]:2.75

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]:-2.44

Dünyaya uzaklığı:363.84 ışık yılı

Epsilon Crucis: geleneksel adı “Ginan” dır. Rengi turuncudan kırmızıya çalan değişken dev bir yıldızdır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olmayıp sadece sınırları dahilindedir. Yeryüzünden çıplak gözle zor görülür ışık kirliliği olan yerlerden hiç görülmeyebilir (5)

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)-]: 3.59

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]:-0.63

Dünyaya uzaklığı:227.97 ışık yılı

HD 106906: ana kol bir yıldızıdır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olmamakla beraber sınırları dahilindedir. Yeryüzünden çıplak gözle görülmeyecek kadar sönüktür. Sarı-beyaz renkli bir yıldız olup yörüngesinde dönen bir öte gezegene sahiptir. HD 106906-b adı verilen dev gezegen Jüpiter’in 11 katı büyüklüğünde ve bağlı olduğu yıldıza büyük uzaklıkta bulunması nedeniyle gezegen oluşumu teorilerini alt üst etmiştir. Gezegen etrafına gözle görülmeyen kızıl ötesi ışık saçmaktadır.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)-]: 7.8

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 2.98

Dünyaya uzaklığı:300.33 ışık yılı

HD108147: diğer adı “Tupa” dır. Sarı-beyaz renkli ana kol cüce bir yıldızdır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olmayıp sadece sınırları dahilindedir. Yeryüzünden çıplak gözle görülmez. Yıldızı görebilmek için teleskop kullanmak gerekir. Yörüngesinde dönen Jüpiter’den daha küçük bir gaz devi olan öte gezegene sahiptir. 2019 yılında IAU’nın başlattığı bir yıldız ve yörüngesinde dönen gezegene ad verme yarışmasında bu yıldız “Paraguay” a tahsis edilmiştir. Tupa adını Paraguay’daki Guarani halkının tanrısından almıştır.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)-]: 6.99

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 4.09

Dünyaya uzaklığı:124.21 ışık yılı

Ayrıca Güney Haçı takımyıldızı içinde Zeta Crucis, Theta Crucis, Lambda Crucis, Lota Crucis, BZ Crucis, NGC 4349-127 yıldızları da yer alır.

Derin Gökyüzü Nesneleri (Deep Sky Objects):

1)Coalsack Nebula (Caldwell99): Kömür çukuru bulutsusu Samanyolu galaksisinin güneyinde büyük kara bir yama gibi görünen karanlık bir bulutsudur.

2)Jewel Box Cluster (Kappa Crucis Cluster, NGC 4755): Mücevher kutusu yıldız kümesi genç, açık bir yıldız kümesidir.

Meteor Yağmurları:

Takımyıldızla ilişkili bir meteor yağmuru vardır. Adı Alpha Crucids’tir.

Böylece 19 takımyıldızdan oluşan Herkül Ailesi ziyaretimizi tamamlamış olduk. Kısa bir aradan sonra yeni bir takımyıldız ailesinde buluşmak üzere,

Esen Kalın

Dipnot:

(1 Peru-Machu Picchu’da Crux takımyıldızının taş bir görüntüsü bulunmuştur. Ayrıca İnka mitolojisinde takımyıldızı merdiven anlamına gelen “Chakana” olarak bilinir. Maoriler ise ona Te Punga veya “Çapa” adını takmışlardır. Gene Mısır ve Aborjinler için de önemli bir semboldür. 

Güney Haçını oluşturan yıldızlar aynı zamanda kültürel bir öneme de sahiptir. Avustralya, Yeni Zelanda, Papua Yeni Gine, Samoa ve Brezilya’nın ulusal bayraklarında da yer alır. Aynı zamanda Güney Haçı Avustralya ve Brezilya’nın milli marşlarında da geçer ve pek çok Latin Amerika ülkelerinin bayraklarında da bulunur. Geleneksel Çin astronomisinde de 4 yıldızdan ilki Gacrux, ikincisi Acrux, üçüncüsü Mimosa, dördüncüsü Imai Güney Haçı oluşturan yıldızlar olarak kabul görüyordu.

(2) Acrux yıldızı kültürel bir simge olarak Brezilya bayrağında -Sao Paulo eyaletinin simgesidir.

(3) Mimosa yıldızı Rio de Janeiro eyaletinin simgesidir.

(4) Gacrux yıldızı Bahia eyaletinin simgesidir.

(5) Imai yıldızı Minas Gerais eyaletinin simgesidir.

(6) Ginan yıldızı Espırito Santo eyaletinin simgesidir.

Kaynakça:

1) http://www.constellation-guide.com- Triangulum Australe & Crux Constellation

2) Wikipedia - Triangulum Australe  & Crux Constellation

3) http://www.theskylive.com- Triangulum Australe  & Crux Constellation

4) https:// www.unıversequide.com- Triangulum Australe  & Crux Constellation

5) Mustafa Pultar- Yıldız Adları Sözlü