Heykeltıraş (Sculptor) Takımyıldızı: Nicolas-Louis de Lacaille Ailesine mensuptur. Güney yarımkürenin ilk çeyreğinde yer alır. Gökyüzünde 475 derece karelik alanı kaplayan 36. büyüklükteki takımyıldızdır. +50 derece ile -90 derece enlemlerde görülebilir. IAU tarafından kısaltılmış üç harfli adı “Scl” dir. Oldukça sönük bir takımyıldız olup en parlak yıldızı “Alpha Sculptoris” dir. Takımyıldızla ilişkili bir efsane yoktur (1)

IAU tarafından onaylanmış iki yıldızın adları Cocibolca (HD 4208) ve Uuba (LTT 9779) dur. Bilinen öte gezegenlere sahip 6 yıldızı vardır. Adları; HD 4208, HD 4113, HD 9578, WASP-8 (G6), WASP-29 (K4V) ve WASP-45 (K 2V) dır.

Ana Yıldızları:

Alpha Sculptoris: takımyıldızın en parlak yıldızıdır. Mavi-beyaz renkli, değişken dev bir yıldızdır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olup, orta parlaklığı nedeniyle yeryüzünün ışık kirliliği bulunmayan bölgelerinden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 4.31

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -2.26

Dünyaya uzaklığı: 672.16 ışık yılı

HD4208: diğer adı “Cocibolca” dır. Sarı renkli ana dizi cüce bir yıldızdır. 2001 yılında etrafında dönen bir öte gezegen keşfedilmiş olup adı HD4208 b’dir. Sönük ve soğuk olan yıldız yeryüzünden dürbünsüz görülemez. IAU’ nun yıldız adlandırma kampanyasında bu yıldız “Nikaragua” ya tahsis edilmiştir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]:  7.78

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 5.23

Dünyaya uzaklığı: 111.06 ışık yılı

HD 4113: sarı renkli, ana dizi cüce bir yıldız olup 2007 yılında yörüngesinde dönen bir öte gezegen keşfedilmiştir. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası değildir ancak sınırları dahilindedir. Yeryüzünden çıplak gözle görülmez.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 7.88

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 4.66

Dünyaya uzaklığı: 143.68 ışık yılı

HD 9578: sarı renkli, ana dizi cüce bir yıldızdır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olmayıp sadece sınırları dahilindedir. 2009 yılında yörüngesinde dönen bir öte gezegen keşfedilmiş olup adı HD9578 b’dir. Yıldız yeryüzünden çıplak gözle görülmez.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 8.19

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 4.40

Dünyaya uzaklığı: 187.02 ışık yılı

Heykeltıraş Takımyıldızı içinde Beta Sculptoris, Gamma Sculptoris, Delta Sculptoris, Eta Sculptoris, Zeta Sculptoris, Iota Sculptoris, Epsilon Sculptoris, Kappa Sculptoris, R Sculptoris, Lamda Sculptoris, WASP-8 yıldızları da yer alır.

Derin Gökyüzü Cisimleri (Deep Sky Objects):

01)Sculptor Group: bir gökada grubudur.

02) Sculptor Galaxy (Silver Coin, Silver Dollar Galzxy, NGC 253,

Caldwell 65): Ara sarmal bir gökadadır.

03) Caertwheel Galaxy: merceksi ve halkalı bir gökadadır.

04) Sculptor Dwarf: eliptik veya küresel cüce gökadasıdır.

05) Sculptor Dwarf Irregular Galaxy: düzensiz cüce gök adasıdır.

06) Pandora’s Cluster- Abell 2744: dev bir gökadada kümesidir.

07) NGC 55 (Caldwell 72): çubuklu sarmal bir gökadadır.

08) NGC 300 (Caldwell 70): parlak sarmal bir gökadadır.

09) NGC 288: Küresel bir yıldız kümesidir.

10) Blanco 1: Beyaz açık yıldız kümesidir.

11) NGC 24: sarmal bir gökadadır.

12) NGC 10: sarmal bir gökadadır.

13) NGC 7: sarmal bir gökadadır.

14) NGC 7793: sarmal bir gökadadır.

15) ESO 540-030: cüce bir gökadadır.

16) Giant Squid Galaxy – NGC 134: dev kalamar gökadası çubuklu sarmal bir gök adadır.

17) NGC 613: çubuklu sarmal bir gökadadır.

Heykeltıraş takımyıldızı içinde Messier nesnesi bulunmaz.

Meteor Yağmurları: takımyıldızla ilişkili bir meteor yağmuru yoktur.

Ocak (Fornax) Takımyıldızı:

Nicolas-Louis de Lacaille Ailesine mensuptur. Güney yarımkürenin ilk çeyreğinde yer alır. Gökyüzünde 398 derece karelik bir alanı kaplayan 41. büyüklükteki takımyıldızdır. +50 derece ile – 90 derece arası enlemlerinde görülebilir. IAU tarafından kısaltılmış üç harfli adı “For” dur. Bilinen gezegenleri olan 4 yıldız içerir. Takımyıldızın en parlak yıldızı “Alpha Fornacis” dir. Resmi olarak adlandırılan üç yıldızın adları Dalim, Diya ve İntan’dır. Takımyıldızla ilişkili bir efsane bulunmaz (2)

Ana Yıldızları:

Alpha Fornacis: diğer adı “Dalim” dir. İkili yıldız sistemine ait değişken, alt dev ve ana dizi bir yıldızdır. Sarı-beyaz renkli, orta parlaklıkta bir yıldız olup yeryüzünün ışık kirliliği bulunmayan bölgelerinden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.87

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 3.12

Dünyaya uzaklığı:46.01 ışık yılı

Diya Star: takımyıldızın ana hatların bir parçası değildir ancak sınırları dahilindedir. Sarı-beyaz renkli yıldızın yörüngesinde dönen bir öte gezegen vardır. Adı; WASP-72b’dir. IAU’nun “Name Exo Worlds” yarışmasında bu yıldız  “Mauritius” a tahsis edilmiştir. Yeryüzünden ancak bir teleskop yardımıyla görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 9.6

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 1.38

Dünyaya uzaklığı: 1.435.70 ışık yılı

İntan star: takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olmayıp sınırları dahilindedir. Rengi turuncudan kırmızıya çalan alt dev soğuk bir yıldızdır. Yörüngesinde dönen bir öte gezegene sahip olup adı HD20868b’dir. IAU’nun “Name Exo Worlds” yarışmasında bu yıldız “Malezya” ya tahsis edilmiştir. Yeryüzünden çıplak gözle görülmez.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 9.92

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 6.68

Dünyaya uzaklığı: 150.72 ışık yılı

Ocak takımyıldızında ayrıca Beta Fornacis, Lamda Fornacis, HD 20781 ve HD20782, HIP 13044 yıldızları da bulunur.

Derin Gökyüzü Cisimleri (Deep Sky Objects):

01) Fornax Cluster: bir gök ada kümesidir.

02) NGC 1399: büyük, parlak eliptik bir gök adadır.

03) NGC 1404: eliptik bir gökadadır.

04) UDFy- 38135539: 2009 yılında keşfedilen bir başka gök adadır.

05) NGC 1097 (Caldwell 67): çubuklu sarmal bir gökadadır.

06) NGC 1360: gezegenimsi bir bulutsudur.

07) Great Barred Spiral Galaxy-NGC 1365: Büyük çubuklu sarmal gökadadır.

08) NGC 1398: çubuklu sarmal bir gökadadır.

09) NGC 1427: eliptik bir gök adadır.

10) NGC 1049: küresel bir kümedir.

11) Fornax Dwarf: eliptik bir cüce galaksidir.

12) Fornax A – NGC 1316: merceksi bir gök adadır.

13) NGC 1350: sarmal bir gökadadır.

Ocak takımyıldızı içinde Messier nesnesi bulunmaz.

Meteor Yağmurları: Ocak takımyıldızıyla ilişkili bir meteor yağmuru yoktur.

Dipnot:

(1) Lacaille, Fransızca “Heykeltıraş Sütüdyosu” anlamına gelen “I’Atelier du Sculpteur” adını vererek takımyıldızı heykeltıraş tokmağı, iki keski aleti ve tripd masasının üzerinde duran oyulmuş bir kafa olarak tasvir etmiştir. 1844 yılında İngiliz gökbilimci John Herschel takımyıldızın adının “Sculptor” olarak kısaltılmasını önermiş ve onun bu önerisi Francis Baily tarafından kabul edilerek 1845 yılında İngiliz Derneği Kataloğuna bu adla kaydedilmiştir.

(2) Fornax, Antik Roma’da “Fırın Tanrıçası” olarak geçer. Adına düzenlenen “Fornacalia” festivali 17 şubatta kutlanır.  Festivalde Tanrıça adına kekler yapılıp ikram edilir. Lacaille ise takımyıldıza kimyasal deneyler için kullanılan küçük yakıt ısıtıcısına atfen “Kimyasal Ocak” (Fornax Chemica) adını vermiştir. 1845 yılında John Herchel’in önerisi üzerine takımyıldızın adı Ocak (Fornax) olarak kısaltılmıştır.

Kaynakça;

1)Constellation Guide- Sculptor & Fornax Constellation

2)The Sky Live- Sculptor Constellation & Fornax Constellation

3) universtyguide com- Sculptor & Fornax Constellation

4)Wikidata- Sculptor Constellation & Fornax Constellation

5) Wikipedia Sculptor Constellation & Fornax Constellation