Okçuk (Sagitta) Takımyıldızı:

Okçuk (Sagitta) takımyıldızı Herkül ailesine aittir. Kuzey yarımkürenin 4. çeyreğinde yer alır. Gece gökyüzündeki en küçük 3. Takımyıldızdır. Antarktika kıtası haricinde dünyanın her yerinden +90 derece ile -70 derece enlemler arasından görülebilir.

Latince adı “Ok” anlamına gelir ve Yunan mitolojisinde Herakles’in okunu temsil eder. Ptolemy tarafından 2.yüzyılda listelenmiştir. Üçüncü kadirden daha parlak yıldızı yoktur. IAU tarafından onaylanan yıldız isimleri Sham, Uruk ve Sansuna’dır. Takımyıldızın IAU tarafından üç harfli kısaltılmış adı “Sge” dir.

Ana yıldızlar:

Alpha Sagittae: diğer adı “Sham” dır. Çoklu yıldız sistemine ait sarı renkli parlak bir devdir. Takımyıldızdaki 3.parlak yıldızdır. Yeryüzünün ışık kirliliği olmayan bölgelerinde çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apperent magnitude (v)]: +4.38

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -1.44

Dünyaya uzaklığı: 425.25 ışık yılı

Beta Sagittae: takımyıldızın ana hatlarının bir parçasıdır. Sarı renkli ışıltılı dev bir yıldızdır. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 4.37

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -1.41

Dünyaya uzaklığı: 420.10 ışık yılı

Gamma Sagittae: takımyıldızın ana hatlarının bir parçasıdır. Turuncu-kırmızı renkte dev bir yıldızdır. Takımyıldızın en parlak yıldızı olup yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: +3.47

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -1.15

Dünyaya uzaklığı: 273.95 ışık yılı

Delta Sagittae: çoklu yıldız sistemine ait olup 1.bileşeni turuncu renkli bir dev, 2.bileşeni mavi-beyaz renkli ana dizi bir yıldızdır. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.68

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -2.62

Dünyaya uzaklığı: 594.10 ışık yılı

15 Sagittae: ana dizi,sarı renkli, yeryüzünden çıplak gözle görülebilir. Çoklu yıldız sistemi, yörüngesinde dönen bir öte gezegene sahiptir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 5.80

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 4.55

Dünyaya uzaklığı:57.95 ışık yılı

Uruk: rengi sarıdan beyaza doğru çalan ana dizi bir yıldızdır. Yörüngesinde dönen bir öte gezegene sahiptir. Yeryüzünden çıplak gözle görülmez. IAU’nun 2019 yılında açtığı bir yıldız ve ötegezegene isim verme yarışmasında bu yıldız “Irak” a tahsis edilmiştir. Uruk antik bir Sümer şehridir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 8.97

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 3.60

Dünyaya uzaklığı:386.45 ışık yılı

Sansuna: diğer adı “HAT-P-34” olarak geçer. Yörüngesinde dönene bir öte gezegene sahiptir. Yeryüzünden çıplak gözle görülmez. IAU’nun 2019 yılında açtığı bir yıldız ve öte gezegene ad verme yarışmasında bu yıldız “Malta” ya tahsis edilmiştir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 10.16

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 3.11

Dünyaya uzaklığı:838.23 ışık yılı

Ayrıca Okçuk Takımyıldızı içinde Zeta, Eta, Epsilon, Theta Sagittae ile S Sagittae, U Sagittae, 9 Sagittae, HD 231701 adlı yıldızları da sayabiliriz.

Derin Gökyüzü Cisimleri (Deep sky objects):

1) Messier 71 (M71/NGC 6838): küresel bir kümedir.

2)Necklace Nebula (PN G054.2-03.4): Kolye adı verilen gezegenimsi bir bulutsudur. 2005 yılında keşfedilmiştir.

3)NGC 6839: aslında derin gökyüzü nesnesi olmayıp Okçuk takımyıldızında bir yıldız işaretidir. Sönük yıldızlardan oluşup bazen bir küme olarak da anılır.

4)M1-67: bir bulutsudur.

5)IC 4997: genç bir gezegenimsi bulutsudur.

6)NGC6886: gezegenimsi bir bulutsudur.

Meteor Yağmuru: takımyıldızla ilişkili bir meteor yağmuru yoktur.

Kartal (Aquila) Takımyıldızı:

Kartal (Aquila) Takımyıldızı Herkül Ailesine mensuptur. Kuzey yarım kürenin 4.çeyreğinde yer alır.15 ekvator takımyıldızından biri olup 652 kare derecelik bir alanı kaplar ve +90 derece ile -75 derece arasındaki enlemlerde görülebilir. Gece gökyüzündeki en büyük 22. Takımyıldızdır.

Aquila adı Latince “Kartal” demektir. Roma mitolojisinde baş tanrı Jüpiter’in kartalını simgeler. İlk olarak 2.yüzyılda Yunan gökbilimci Ptolemy tarafından 48 yıldız içinde listelenmiştir. Takımyıldızın en parlak yıldızı “Altair” dir. Kartal takımyıldızı en iyi yaz ve sonbahar mevsimlerinde gözlemlenir.

IAU tarafından resmi olarak adlandırılan yıldız adları; Alshain, Altair, Chechia, Libertas, Okab, Petra, Phoenicia ve Tarzed’tir. Aquila Takımyıldızının IAU tarafından üç harfli kısaltılmış adı “Aql” dir.

Ana Yıldızlar:

Alpha Aquila: geleneksel adı “Altair” dir. Arapça adı “Uçan Kartal” anlamı taşır. Sümer ve Babil medeniyetlerinde de Kartal ile ilişkilendirilmiştir. Sonradan Latince karşılığı “Uçan Akbaba” (Vultur Volans) olarak anılmıştır. Takımyıldızın en parlak yıldızı olup aynı zamanda gökyüzündeki en parlak 12.yıldızdır. Beyaz renkli, değişken tipte ana dizi cüce bir yıldızdır. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilen ve Dünyamıza en yakın yıldızlardan biridir.

Aquila takımyıldızın en parlak yıldızı Altair, Cygnus (Kuğu) takımyıldızındaki Deneb ve Lyra (Çalgı) takımyıldızındaki Vega yıldızı ile birlikte “yaz üçgeni” olarak adlandırılan yıldız işaretini oluşturur.

Ayrıca takımyıldızın en parlak 2.ve 3.yıldızları olan Alsahin ve Tarzed ile birlikte “Kartal Şaftı” olarak bilinen yıldız işaretini oluşturur.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 0.77

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 2.21

Dünyaya uzaklığı:16.77 ışık yılı

Beta Aquila: geleneksel adı “Alshain” dir. Arapça adının karşılığı “Şahin” olup, ayrıca “Terazi Kolu” ve “Kartal Boynu” olarak da geçer. Çoklu yıldız sistemine ait değişken türde altdev bir yıldızdır. Yeryüzünde ışık kirliliği olmayan yerlerden görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.71

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 3.03

Dünyaya uzaklığı: 44.69 ışık yılı

Gamma Aquila: geleneksel adı “Tarazed” dir. Arapça adı “Terazi” anlamına gelir. Takımyıldızın en parlak 2.yıldızıdır. Turuncu renkli, ana dizi dev bir yıldızdır. Bilinen bir X ışınları kaynağıdır. 100 milyon yaşında olmasına rağmen çekirdeğinde helyumu karbona çevirmektedir. Yeryüzünden çıplak gözle görülür.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 2.72

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -2.70

Dünyaya uzaklığı:394.87 ışık yılı

Epsilon Aquila: geleneksel adı "Deneb El Okab Borealis" dir.  Arapça adı “Kartalın kuyruğu” anlamına gelir. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olmayıp sınırları dahilindedir. Zeta Aquila ile ortak ad kullanıldığından sonradan karışıklığı önlemek için bu yıldıza “Borealis” takısı eklenmiştir. Üçlü yıldız sistemidir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 4.02

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: +0.64

Dünyaya uzaklığı: 154.95 ışık yılı

Zeta Aquila: geleneksel adı “Deneb El Okab Australis” dır. Epsilon Aquila ile aynı adı paylaştığından karışıklığı önlemek için bu yıldıza “Australis” takısı eklenmiştir. IAU tarafından resmi adı “Okab” olarak belirlenmiştir. Takımyıldızın en parlak 3.yıldızıdır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olan yıldız olağanüstü bir hızlı dönmektedir. Mavi-beyaz renkli olup üçlü yıldız sistemidir. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.  

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]:  2.93

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: +0.96

Dünyaya uzaklığı:83.04 ışık yılı

Eta Aquila: geleneksel adı “Bezek (Bazak)” dir. İbranice adı “Şimşek” anlamına gelir. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası değildir ancak sınırları dahilindedir. Sarı-beyaz renkli üstdev bir yıldızdır. Bir Cepheid değişken yıldızdır. Yeryüzünden çıplak gözle en kolay görülebilen Cepheid’lerden biridir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.87

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -4.27

Dünyaya uzaklığı:1382.05 ışık yılı

Theta Aquila: geleneksel adı “Tseen Foo (Tian Fu)” dur. Mandarin dilinde adının anlamı “Göğün Salcısı” olarak geçer (1) Takımyıldızın ana hatlarının bir parçasıdır. Mavi renkli spektroskopik ikili bir yıldızdır. Yeryüzünden çıplak gözle görülür.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]:  3.24

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -1.48

Dünyaya uzaklığı: 286.36 ışık yılı

Lota Aquila: geleneksel adı “Al Thalimain” dir. Arapça adı “İki Erkek Devekuşu” anlamına gelir. Lota Aquila yıldızı bu adı Lambda Aquila yıldızı ile birlikte paylaşır. Mavi beyaz renkli dev bir yıldızdır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olmayıp sadece sınırları dahilindedir. Çoklu yıldız sistemine ait yıldız yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 4.36

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -1.03

Dünyaya uzaklığı:391.08ışık yılı

Lambda Aquila; geleneksel adı “Al Thalimain” dir. Aynı adı paylaştığı Lota Aquila yıldızından ayrıt edilebilmesi için adına “Prior” takısı eklenmiştir. Mavi beyaz renkli ana dizi cüce bir yıldızdır. Takımyıldızın en parlak 4.yıldızıdırolup yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.43 

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: +0.54

Dünyaya uzaklığı: 123.69 ışık yılı

Rho Aquila; geleneksel adı “Tso Ke” dir. Mandarin dilinde adının anlamı “Soldaki Bayrak” demektir. Beyaz renkli ana dizi cüce bir yıldızdır. Kartal takımyıldızının eski bir yıldızıdır fakat 1992 yılında sınırı aşıp komşu Delphinus (Yunus) takımyıldızına geçmiştir. Yeryüzünde ışık kirliliği olmayan yerlerde çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]:  4.94

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 1.59

Dünyaya uzaklığı: 153.48 ışık yılı

Chechia star: sarı renkli altdev yıldız takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olmayıp sınırları dahilindedir. Yörüngesinde dönen bir öte gezegene sahiptir. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir. IAU’nun 2019 yılında açtığı bir yıldız ve öte gezegene ad verme yarışmasında bu yıldız “Tunus” a tahsis edilmiştir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 6.44

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 2.35

Dünyaya uzaklığı:214.02 ışık yılı

IX Aquila: IAU tarafından belirlen resmi adı “Libertas” dır. Kırmızıdan turuncuya kayan renkteki dev yıldız takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olmayıp sınırları dahilindedir. Çoklu yıldız sistemine ait olup yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]:  4.71

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 0.96

Dünyaya uzaklığı:183.55 ışık yılı

Petra star: ana dizi yıldızın rengi kırmızıdan turuncuya değişmektedir. Yörüngesinde dönene bir öte gezegene sahiptir. Yeryüzünden çıplak gözle görülmez. IAU’nun 2019 yılında açtığı bir yıldız ve öte gezegene ad verme yarışmasında bu yıldız “Jordania” ya tahsis edilmiştir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]:  11.88

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 7.99

Dünyaya uzaklığı:195.70 ışık yılı

Phoenicia star: ana dizi yıldızdır. Rengi kırmızı ile turuncu arasıdır. Çoklu yıldız sistemine ait olup yeryüzünden çıplak gözle görülmez. Yörüngesinde dönen bir öte gezegene sahiptir. 2019 yılında açtığı bir yıldız ve öte gezegene ad verme yarışmasında bu yıldız “Lübnan” a tahsis edilmiştir. Yıldıza verilen Phoenicia adı “Fenike” demektir. Yıldızın etrafında dönen gezegene ise “Beyrut” adı verilmiştir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]:  7.79

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 6.30

Dünyaya uzaklığı: 63 ışık yılı

Ayrıca 15 Aquila, 57 Aquila, R Aquila, FF Aquila, V Aquila yıldızları Kartal takımyıldızı içinde yer almaktadır.

Derin Gökyüzü Cisimleri (Deep sky objects):

01) NGC 6741 Phantom Streak Nebula: Hayalet Çizgi adı verilen gezegenimsi bulutsudur:

02) NGC 6709: açık yıldız kümesidir. Zeta Aquila yıldızın 5 derece güneybatısında yer alır.

03) E Nebula- Barnard 142 -143: E veya Bernard Bulutsusu olarak bilinir. Gamma Aquila’nın 1,5 derece batısında yer alır.

04)NGC 6755: açık yıldız kümesidir. Delta Aquila yıldızının 4,5 derece batısında yer alır.

05) NGC 6781: gezegenimsi bir bulutsudur.

06) NGC 6803: gezegenimsi bir bulutsudur.

07) NGC 6804: gezegenimsi bir bulutsudur.

08) NGC 6751 The Glowing Eye Nebula: Parlayn Göz adı verilen bir bulutsudur. Lambda Aquila yıldızının 1,1 derece güneyindedir.

09) NGC 6760: küresel bir yıldız kümesidir.

10) ngc 6749: küresel bir yıldız kümesidir.

11) NGC 6778: gezegenimsi bir bulutsudur.

12) IC 1298: açık yıldız kümesidir.

13) NGC 6772: gezegenimsi bir bulutsudur.

Aquila Takımyıldızı Messier nesneleri içermez. 

Meteor Yağmuru:

Takımyıldıza ait iki meteor yağmuru bulunmaktadır;

1) June Aquilidleri: takımyıldızın sınırları içinde gerçekleşir.

2) Epsilon Aquilidleri: 4-27 Mayıs arası aktiftir. Zirve tarihi 17 Mayıstır. Meteor yağmurunun ışıma noktasına en yakın yıldız HD63513 dür.

Dipnot:

1) Mandarin dili Çin’in en çok konuşulan dilidir. Genellikle Kuzey Çine ait tüm lehçeleri kapsar. Bu ad aynı zamanda Avrupalıların yüksek makamdaki Çin görevlilerine verdikleri addır.

Kaynakça;

1) http://www.constellation-guide.com- Sagitta & Aquilae Constellation

2) Wikipedia - Sagitta& Aquilae Constellation

3) http://www.theskylive.com- Sagitta & Aquilae Constellation

4) https:// www.unıversequide.com-Sagitta & Aquilae Constellation

5) https:// www.nineplantes.org. – Altair (Aquilae)

6) Mustafa Pultar- Yıldız Adları Sözlü