Eylül Esintisi - Perseus (Kahraman) Takımyıldızı

Perseus (Kahraman) Takımyıldızı

Perseus (Kahraman) Ailesi içinde 9 adet takımyıldız yer alır. Adları; 1)Perseus (Kahraman ), 2) Andromeda (Zincirli Prenses), 3)Cassiopeia (Kraliçe),4)Cepheus (Kral), 5) Cetus (Balina), 6)Pegasus (Kanatlı At), 7)Auriga (Arabacı), 8)Lacerta (Kertenkele), 9) Tringulum (Üçgen)dir. Önce büyük aileye ismini veren Perseus takımyıldızı ile başlayalım.

Perseus (Kahraman )Takımyıldızı:

Kahraman takımyıldızı kuzey yarımkürenin ilk çeyreğinde yer alır. 88 takımyıldız içinde en büyük 24.takımyıldız olup gökyüzünde 615 derece karelik bir alanı kaplar. +90 ile -35 derecelik enlemlerde görülebilir. En iyi Aralık ayında gözlemlenir. Ptolemy tarafından 2.yy.da kataloglanan en eski takımyıldızlardan biridir. Adını Yunan mitolojisindeki kahraman Perseus'tan alır(1) Perseus takımyıldızının en parlak yıldızı "Mirfak" dır. Perseus takımyıldızı asıl şöhretini yazın büyük bir görsel şölen sunan "Perseid" meteor yağmurundan alır. Takımyıldız IAU tarafından onaylanmış 8 yıldıza sahiptir (2) Adları;Mirfak, Algol, Miram, Misam, Menkib, Atik, Berehinya ve Muspelheim'dır.

Takımyıldızı oluşturan ana yıldızlar

Alpha Persei: geleneksel adı "Mirfak" dır. Arapça adı "Dirsek" anlamına gelir. Ayrıca yıldızın adı "Algenib" olarak da geçer. Arapça karşılığı "yan taraf" tır. Mirfak, Perseus takımyıldızındaki en parlak yıldızdır. Aynı zamanda gökyüzündeki en parlak 35. yıldızdır. Mirfak, New York'un kuzey enlemlerinde dairesel olup ufkun altına batmaz. Sarı-beyaz renkli değişken, üstdev bir yıldız olup 1 öte gezegene sahiptir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 1.80 -12.81

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:-5.1

Dünyaya uzaklığı:510.10  ışık yılı

Beta Persei: geleneksel adı "Algol" dır. Yunan mitolojisinde Gorgon efsanesine atfen yıldız "Gorgonea Prima" olarak adlandırır. Claudios Ptolemy MS 2.yüzyılda yazdığı "Tetrabiblos" adlı eserinde yıldızı Medusa'nın kesik başıyla ilişkilendirerek "Perseus'un Gorgonu" diye niteler. Dörtlü Gorgonea yıldızları içinde en parlak olanı Algol'dur.

Algol yıldızı İbrani mitolojisinde "Rosh ha Satan" adını alır. Anlamı "Şeytanın Başı" dır. Yıldızın 16.yüzyıldaki adı "Caput Larvae" olup "Hayaletin Başı" (Spectre's Head) anlamına gelir. Arapça adı ise "Ra's al-Ghul" veya "El Ghoul" yani "Hortlağın Başı" veya "Gulyabani" olarak geçer. Çin mitolojisinde ise Mozele'nin 5.yıldızı veya "Yığılmış Cesetler" anlamı taşıyan "Tseih She" adını alır (3)

Algol, takımyıldızın en parlak 2.yıldızıdır. Çoklu yıldız sistemine ait olup bileşenlerinden daha parlak olanları Beta Persei Aa1, Aa2 ve daha sönük olanı Ab olarak adlandırılır. Beta Persei Aa1 ve Aa2 ikilisi bir çift oluşturur. Birbirine çok yakın olan çift oldukça hızlı dönerler ve tutuluma neden olurlar. Algol keşfedilen ilk Nova olmayan değişken yıldızlardan biridir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 2.12

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:-0.17

Dünyaya uzaklığı:90.3 ışık yılı

Gamma Persei: diğer adı "Al Fakhir" veya "Alphecher" dir. Arapça adının anlamı "Onurlu" demektir. Takımyıldızın en parlak 4. yıldızıdır. Takımyıldızın ana hatlarına dahildir. İkili yıldız sistemi olup A ve B olmak üzere 2 bileşene sahiptir. Sarı renkli dev bir yıldız olup yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 2.93

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:-1.50

Dünyaya uzaklığı:243.22 ışık yılı

Delta Persei: diğer adı "Adid Borelais" veya "Basel" dir. Kahraman figürünün kuzey yönündeki üst kolunu işaretler. Takımyıldızın en parlak 6.yıldızıdır. Takımyıldızın ana hatlarına dahildir. İkili yıldız sistemine ait mavi-beyaz renkli dev bir yıldızdır.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.01

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:-2.99

Dünyaya uzaklığı:516.08 ışık yılı

Epsilon Persei: geleneksel adı "Adid Australis" tir. Takımyıldızın en parlak 4.yıldızıdır. Çoklu yıldız sistemine ait sıcak mavi renkli ana dizi bir yıldızdır.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 2.90

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]: -3.19

Dünyaya uzaklığı:540  ışık yılı

Eta Persei: geleneksel adı "Miram" dır. Arapların Ülker takımyıldızını merkez alarak, bir baş ve iki kol şeklinde tasvir ettikleri ve gökyüzünde çok geniş bir alanı kaplayan eski yıldız kümesi Süreyya'nın orta kısmına atıfta bulunduğundan "Süreyya Ortası" olarak da adlandırılır. Takımyıldızın ana hatlarına dahildir. Çoklu yıldız sistemine ait turuncu-kırmızı renkli üstdev bir yıldızdır. Işık kirliliği olmayan yerlerden görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.79

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:-4.29

Dünyaya uzaklığı:1.330.61  ışık yılı

Kappa Persei: geleneksel adı "Misam" dır. Eski yıldız kümesi Süreyya'nın kol kısmına atıfta bulunduğundan "Süreyya Bileği" olarak da adlandırılır. Üçlü yıldız sistemine ait sarı-turuncu dev bir yıldızdır.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.80

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]: 1.20

Dünyaya uzaklığı:112.7 ışık yılı

Xİ Persei: geleneksel adı "Menkib" dir. Eski yıldız kümesi Süreyya'nın kol kısmına atıfta bulunduğundan "Süreyya Omuzu" olarak da adlandırılır. Takımyıldızın ana hatlarına dahildir. Çoklu yıldız sistemine ait mavi renkli, değişken dev bir yıldızdır. Orta derece parlaklığı nedeniyle ışık kirliliği olan bölgelerde zor görülür.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 4.04

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:-4.64

Dünyaya uzaklığı:1.771.74 ışık yılı

Omicron Persei: diğer adı "Atik" dir. Eski yıldız kümesi Süreyya'nın gövde kısmına atıfta bulunduğundan "Süreyya Sırtı" olarak da adlandırılır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası değildir ancak sınırları dahilindedir. Çoklu yıldız sistemine ait mavi-beyaz renkli,değişken üstdev bir yıldızdır. Işık kirliliğinden etkilenen bölgelerde zor görülebilir (4)

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.83

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:-4.45

Dünyaya uzaklığı:1.475.11  ışık yılı

Pi Persei: diğer adı "Gorgonea Secunde" dır. Perseus efsanesinde geçen Gorgonların 2.üyesidir. Ana dizi bir yıldız olup Samanyolu galaksisinden hızla uzaklaşmaktadır.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 4.7

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:-0.30

Dünyaya uzaklığı:325.35  ışık yılı

Rho Persei: diğer adı "Gorgonea Tertia" dır. Adını Perseus efsanesindeki Gorgonların 3.üyesinden almıştır. Takımyıldızın ana hatlarına dahildir. Kırmızı renkli, yarı düzenli, değişken, parlak dev bir yıldızdır. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.39

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:-1.60

Dünyaya uzaklığı:307.70 ışık yılı

Omega Persei: diğer adı "Gorgonea Quarta" dır. Adını Gorgonların 4.üyesinden almıştır. Takımyıldızın ana parçası değildir ancak sınırları dahilindedir. Turuncu-kırmızı renkli çift dev bir yıldızdır.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 4.63

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:-0.23

Dünyaya uzaklığı:304.96 ışık yılı

https://nineplanets.org/wp-content/uploads/2020/08/15-2.jpg

HAT-P-15: diğer adı "Muspelheim" dır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olmayıp sınırları dahilindedir. Sarı-beyaz renkli bir yıldız olup yeryüzünden görülmez. Yörüngesinde dönen bir öte gezegene sahiptir. IAU'nun bir yıldız ve öte gezegene ad verme yarışmasında bu yıldız Danimarka'ya tahsis edilmiştir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 11.90

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:4.36

Dünyaya uzaklığı:1.050.24 ışık yılı

HAT-P-15: diğer adı "Berehynia" dır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olmayıp sınırları dahilindedir. Sarı renkli bir yıldızdır. Yörüngesinde dönen 1 öte gezegen mevcuttur. IAU'nun bir yıldız ve öte gezegene ad verme yarışmasında bu yıldız Ukrayna'ya tahsis edilmiştir (5)

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 12.16

Mutlak büyüklük[absolute magnitude (mv)]:5.77

Dünyaya uzaklığı:619.71 ışık yılı

Ayrıca Nu, Phi, Psi, İota, Theta X Persei,1 Aurigae-HR1533, Nova 1901 (GK), V713, S, RS, DY, 29, 30, 31, 34, 48 Persei  yıldızları da takımyıldız içinde yer alır. 

Derin Gökyüzü nesneleri (deep sky objects):

1) M34 (NGC1039): Açık kümedir.

2) M76 (NGC650&NGC651) Lıttle Dumbbell Nebula:Küçük Dambıl Bulutsusu. Gezegenimsi bir bulutsu olup ayrıca Mantar Bulutsusu ve Halter Bulutsusu olarak da bilinir.

3)Alpha Persei Cluster (Melotte 20, Collinder 39): Açık Yıldız Kümesi. Mirfak, Delta, Epsilon ve Psi Persei gibi parlak yıldızları ihtiva eder.

4) Perseus Molecular Cloud): Yıldız Doğum Evi olarak görülen dev moleküler buluttur.

5) Perseus Cluster-Abell 426: Gökada Kümesidir.

6)3C 83.1B: Bir Radyo Gökadasıdır.

7)Double Cluster (Caldwell 14- NGC 869&NGC884): Açık Çift Kümedir.

8) NGC 1333: Bir Yansıma Bulutsusudur.

9) NGC 1260: Sarmal Gökadadır. SN 2006 gy Süpernovaya ev sahipliği yapar.

10) NGC 1499 California Nebula: Kaliforniya Bulutsusu

11) NGC 1275 (Caldwell 24) Perseus A: Perseus takımyıldızının kalbinde yer alan bir galaksidir. Güçlü bir radyo emisyonu ve X ışınları kaynağıdır.

12) NGC 1058: Dünyadan hızla uzaklaşan bir gökadadır.

Meteor Yağmurları:

1)Perseidler: metor yağmurunun kaynağı yaklaşık 133 yıllık bir yörünge periyoduna sahip olan Swift-Tuttle Kuyrukluyıldızıdır. Her yıl 17 Temmuz ile 24 Ağustos tarihleri arasında meydana gelir. Zirve tarihi kuyrukluyıldızın Dünya'nın en yoğun ve tozlu bölgesinden geçtiği 11-12 Ağustostur.

Swift-Tuttle Kuyrukluyıldızı, Dünya'nın yanından tekrarlayarak geçen bilinen en büyük nesnedir. En son 1992 yılında Dünyanın yakınından geçmiş olup bir sonraki yakın geçişi 2126 yılında olacaktır. Meteor yağmuru Perseus takımyıldızı bölgesinde gerçekleştiğinden Perseid adını almıştır. Meteor yağmurları içinde en muhteşem kozmik ışık gösterisi olarak bilinir.

Dipnot:

(1) Perseus takımyıldızı adını Medusa'nın kafasını kesen efsanevi kahraman Perseus'tan alır. Genellikle  Perseus bir elinde Medusa'nın kesik kafası diğer elinde mücevherli kılıcı ile tasvir edilir. Gorgonlar 3 kız kardeş olup içlerinde yalnızca Medusa ölümlüdür.

2) Persesus takımyıldızı ailesi eski yıldız kümesi Süreyya'nın modernleştirilmiş halini temsil ettiğinden bazı karışıklıklara yol açabilmektedir. Bünyesindeki bazı yıldızlar çift atamaya sahiptir. Bazı yıldızların bir kısmı bir takımyıldızda iken diğer kısmı başka bir takımyıldıza uzanmaktadır.   

(3) Algol farklı kültürlerde benzer olumsuz sıfatlar yüklenir. Genellikle iblisler, vahşet ve talihsizliklerle ilişkilendirilir. "Şeytan Yıldızı" (Demon Star) olarak nam salan Algol yıldızı  günümüzde "Batman" çizgi romanındaki süper kötü karakter "Yarasa Adam" ı da temsil eder. Herkesi yenen kötü adam meşhur cümlesiyle bilinir; "Çünkü ben Batman'im" (Because I'am Batman) Algol astrolojik olarak da son derece kötü bir şöhrete sahiptir. Ortaçağ astrologları onu en büyük iblisler, vahşet, büyü ritüelleri ve talihsizliklerle ilişkilendirir. 15 Behenian yıldızlarından biridir.

(4)Atik yıldızı bazı kaynaklarda Zeta Persei olarak geçer. Ayrıca adına bilim-kurgu eserlerinde de rastlanır. Bunlardan en bilinenleri; Futurama Tv dizisi ile "Transfoormers, Stark Trek ve Mystery Sience Theatre 3000 dir.

(5)Ukrayna'ya tahsis edilen Berehynia yıldızı Slav mitolojisinde koruyucu tanrıçayı temsil eder.

Kaynakça;

1)https://nineplanets.or - Persesus Constellation

2) http://www.constellation-guide.com- Persei Constellation

3) Wikipedia - Persei Constellation

4) http://www. star.facts.com- Persei Constellation

5) http://www.theskylive.com- Persei Constellation

6) https:// www.unıversequide.com- Persei Constellation

7)https://www.lovethenightsky.com. - Perseus Constellation

7) Mustafa Pultar- Yıldız Adları Sözlü

ÖNCEKİ YAZI Başka Evrenler SONRAKİ YAZI Gökteki Yıldızım
Tüm Evren Bir Çerçeveye Sığdı
Tüm Evren Bir Çerçeveye Sığdı
07.10.2024 18:50:38
Pompa (Antila) Takımyıldızı
Pompa (Antila) Takımyıldızı
01.10.2024 08:31:59
Ağcık (Reticulum) ve Ressam (Pictor) Takımyıldızları
Ağcık (Reticulum) ve Ressam (Pictor) Takımyıldızları
25.09.2024 10:32:42
Yorum Yazın