Pusula (Pyxis)Takımyıldızı:

Göksel Sular Ailesine mensup Pusula (Pyxis) Takımyıldızı Güney yarım kürenin 2. çeyreğinde yer alır. Gökyüzünde 221 derece karelik bir alanı kaplar ve büyüklük sırlamasında 65. sıradadır. +50 derece ile -90 derecelik enlemlerde görülebilir. Küçük ve zayıf bir takımyıldızdır. IAU tarafından kısaltılmış üç harfli adı “Pyx” tir.

Adını Latince’den alan takımyıldız bir denizcinin pusulasını temsil eder (1) Pusula takımyıldızı 18. yüzyılda Fransız gök bilimci Nicolas Louis de Lacaille tarafından düzenlenmiştir. Takımyıldız bilinen gezegenleri olan üç yıldıza sahiptir. En parlak yıldızı “Alpha Pyxidis” tir. Pusula takımyıldızı adlandırılmış bir yıldız içermez.

Ana Yıldızları:

Alpha Pyxidis: mavi renkli, değişken dev bir yıldızdır. Bu da yıldızın evrendeki en sıcak yıldızlardan biri olduğu anlamına gelir. Takımyıldızın en parlak yıldızıdır. Orta parlaklıkta olup yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.68

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -3.47

Dünyaya uzaklığı:844.98 ışık yılı

Beta Pyxidis: çift yıldız sistemine ait, sarımsı renkte parlayan süper dev bir yıldızdır. Takımyıldızın en parlak 2.yıldızıdır.  Orta derece parlaklığı nedeniyle yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.97

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -1.41

Dünyaya uzaklığı: 388.10 ışık yılı

Gamma Pyxidis: takımyıldızın en parlak 3.yıldızıdır. Rengi turuncudan kırmızıya çalan dev bir yıldızdır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olup yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 4.01

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -0.02

Dünyaya uzaklığı: 208.57 ışık yılı

Ayrıca Pusula Takımyıldızı sınırları dahilindeT Pyxidis, Kappa Pyxidis,Theta Pyxidis, Zeta Pyxidis, Delta Pyxidis yıldızları da yer alır.

Derin Gökyüzü Cisimleri (Deep Sky Objects):

1) NGC 2818: gezegenimsi bir bulutsudur.

2) NGC 2627: açık yıldız kümesidir.

3) NGC 2613: çubuklu sarmal gökadadır.

Pusula takımyıldızı Messier nesnesi içermez.

Meteor Yağmurları: takımyıldızla ilişkilendirilen bir meteor yağmuru yoktur.

Güvercin (Columba) Takımyıldızı:

Göksel Sular Ailesine mensup Güvercin (Columba) takımyıldızı Güney yarımkürenin ilk çeyreğinde yer alır. Gökyüzünde 270 derece karelik bir alanı kaplar ve büyüklükte 54 sıradadır. +45 derece ile -90 derece enlemler arasında görülebilir.

Güvercin (Columba) takımyıldızı ilkin 16.yüzyılın sonlarında Hollandalı gök bilimci Petrus Plancius tarafından tanıtılmış olup sonrasında Alman gök bilimci Johann Bayer’in 1603 tarihli yıldız atlası olan “Uranometria” da yer almıştır (2)

IAU tarafından kısaltılmış üç harfli adı “Col” dur. En parlak yıldız “Phact” dır. Resmi olarak adlandırılan 4 yıldızın adları; Elkurud (Theta Columbae), Kosjenka (WASP-63), Phact (Alpha Columbae) ve Wazn’dır (Beta Columbae).

Ana Yıldızları:                                                          

Alpha Columbae: diğer adı “Phact” dır. Takımyıldızın en parlak yıldızıdır.  Arapça adı “Nuh Kuşu” anlamına gelir. Çift yıldız sistemine ait değişken, mavi renkli alt dev bir yıldızdır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olup yüksek parlaklığı nedeniyle yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 2.65

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -1.93

Dünyaya uzaklığı: 268.23 ışık yılı

Beta Columbae: diğer adı “Wazn” dır. Arapça adı “Ağırlık” anlamına gelir. Adının kökeni bilinmemekle birlikte yıldız ufuktan ağır ağır yükseldiği için bu ad ile anıldığı belirtilmektedir. Takımyıldızın en parlak 2.yıldızıdır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olup rengi turuncudan kırmızıya çalan dev bir yıldızdır. Orta parlaklığı nedeniyle yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.12

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 0.99

Dünyaya uzaklığı: 85.97 ışık yılı

Theta Columbae: diğer adı “El Kurud” dur. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olmayıp sadece sınırları dahilindedir. Mavi renkli alt dev bir yıldızdır. Sönüklüğü nedeniyle sadece ışık kirliliği olmayan yeryüzü bölgelerinden izlenebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 5.02

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -1.82

Dünyaya uzaklığı:761.68 ışık yılı

WASP-63: diğer adı “Kosjenka” dır. Yörüngesinde dönen bir öte gezegen bulunur. Soluk bir yıldız olup yeryüzünden çıplak gözle görülmez. Hırvatistan’a tahsis edilen yıldızın yörüngesinde dönen öte gezegene de “Regoc” adı verilmiştir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 11.10

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: ?

Dünyaya uzaklığı: 948 ışık yılı

Güvercin takımyıldızı içinde Delta Columbae, Gamma Columbae, Mu Columbae, Epsilon Columbae, Eta Columbae yıldızları da yer alır.

Derin Gökyüzü Cisimleri (Deep Sky Objects):

1) NGC 1808: bir Seyfert Gökadasıdır.

2) NGC 1851: küresel bir yıldız kümesidir.

3) NGC 1792: bir sarmal gökadadır.

4) ESO 306-17: dev bir eliptik gökadadır.

Meteor Yağmurları: takımyıldızla ilişkili meteor yağmuru yoktur.

Eylül Esintisi’nde şu ana kadar 6 Büyük aile ve toplam 64 takımyıldızı inceledik. Geriye Johannes Bayer Ailesi ve Nicolas-Louis de Lacaille Ailesi olmak üzere 2 aile ve toplam 24 takımyıldız kaldı. Bu iki ailenin tanıtımına Eylül Esintisi’nin 8 yılında yer vereceğiz.

Dipnot:

(1) Pusula Takımyıldızı denizciler tarafından kullanılan manyetik pusulayı temsil eder. IAU’nun son düzenlemesi gereği Pyxis 88 modern takımyıldızdan biri olarak kabul edilmiştir.

(2) Güvercin Takımyıldızının orijinal adı “Nuh’un Güvercini” anlamına gelen “Columba Noachi” olup adını İncil’deki Büyük Tufan efsanesinden alır. Columba suların geri çekildiğini bildiren güvercindir. Efsanenin değişik bir yorumunda ise Argonat’ların güvenli geçişini sağlamak için çarpışan kayalar arasına gönderdiği güvercini temsil eder. 

Kaynakça:

1) www.constellaiton- Pyxis Constellation & Columba Constellation

2)www.universeguide –  Pyxis Constellation & Columba Constellation

3)wwwtheskylive.com – Pyxis Constellation & Columba Constellation

4) Mustafa Pultar- Yıldız Adları Sözlüğü