“Kahve ile tütün,

Keyifler büsbütün” (1)

Keyif vericiler insanlık tarihi kadar eskidir. Burada sadece kahve ile uyumlu keyif vericileri kendisine özgü nesneler ile birlikte tanıtmaya çalışacağız.

Tütün: pek çok kişinin tercihi kahve yanına bir sigara yakmaktır. Hiç kuşkusuz “sigara sağlığa zararlıdır”  Oldukça fazla zararlı madde içerdiğinden aşırı tüketimi ciddi rahatsızlıklara yol açar. Eğer benim gibi sadece kahve yanında tek bir cigara tellendiriyorsanız bu zararı minimuma indirmiş olursunuz.   

Genellikle ben sigara yerine saf Türk tütününü tercih edenlerdenim. Dünyanın en kaliteli tütünü ülkemizde yetişirken ne yazık ki pek çok doğal ürünümüz gibi saf tütün de yok edildi. Tütün sigara ve puro şeklinde içildiği gibi pipo vasıtasıyla da içilir. Şimdi tütünün içildiği nesneleri biraz tanıyalım;

Ağızlık: eskiden kullanılan çeşit çeşit ağızlıklar günümüzde çağın hızına yenik düşen nesneler arasındadır. Sadece vakti ve ince zevki olan kişiler bu geleneği yaşatmaya çalışmaktadır.

Aşağıda ağızlık örnekleri görülmektedir (2)

Bu Kızılderili çubukları gibi uzun ağızlıklar ile tüttürmek çok müstesna bir keyif olsa gerek…

Aşağıda uzun ağız çubukları görülmektedir (3)

Aşağıda Kütahya seramik ve kehribar ağızlık örnekleri görülmektedir (4)

Pipo ve Puro: sigara ve puro haricinde tütünün keyifle tüttürüldüğü bir diğer nesne de pipodur. Bu başlı başına bir keyiftir. Pipo içme alışkanlığı bulunan kişilerin pipo ve pipo aletleri kadar tütün seçimi de çok özeldir. Pipo gibi puronun da müdavimleri bulunur. Puro deyince Küba başta olmak üzere diğer Latin Amerika ülkeleri akla gelir.

Aşağıda pipo, tütün kesesi ve puro örnekleri görülmektedir (5)

Sigara Tabakası: eskiden kullanılan hatta kişiye özel tasarlanan sigara tabakaları günümüzde yok olmaya yüz tutmuş durumdadır. Aristokrasi geleneğine sahip az sayıda kişilerce kullanılsa da ağızlık gibi tabakaya da artık antikacı dükkanlarında rastlanmaktadır.

Aşağıda sigara tabakası örnekleri görülmektedir (6)

Sigara ve tütün kutuları: sigara ve tütün kutuları da bir döneme özgüdür. Sedef kakmalı, mine işlemeli gümüş veya ahşap çeşitleri bulunmaktadır.

Aşağıda sigara ve tütün kutusu örnekleri görülmektedir (7)

Kül tablası: sigarının olduğu yerde kül tablasına ihtiyaç vardır. Kül tablaları da çoğunlukla bulundukları dönemin ruhunu yansıtan modellere sahiptir.

Aşağıda kül tablası örnekleri görülmektedir (8)

Kibrit ve Çakmak: sigarın olduğu yerde ihtiyaç duyulan nesnelerden biri de kibrit ve çakmaktır. Aşağıda kibrit ve çakmak örnekleri görülmektedir (9)

Nargile: genellikle Ortadoğu ve Güney Asya kültürü ürünü olan nargile bir tütün içme mekanizması olarak iş görür. Dört önemli parçası vardır; şişe,lüle,ser ve marpuç. Görselliği cezbedici gelse de nargile sağlığa zararlıdır.

Aşağıda nargile örneği görülmektedir (10)

Keyif verici nesnelere çoğunlukla zararlı yaftası vurularak kullanılması kısıtlansa da şu bir gerçek ki müptelalığı tamamen ortadan kaldırmak mümkün değildir.

Günlük hayata damgasını vuran tiryak maddeler arasında,

Kahve ve tütün ikilisi cihanı sallar…

Önümüzdeki bölümde “Kahvenin Yararları ve Zararları” konusuna yer vereceğiz.

Dipnot:

(1) A. Süheyl Ünver- Türk Etnografya Dergisinde (1962) yayımlanan “Türkiye’de Kahve ve Kahvehaneler” makalesinden…

(2) Kehribar uçlu gümüş ağızlık- Nazan Öngiden koleksiyonu/ Savatlı ağızlıklar Zeyno-Muhsin Bilge Koleksiyonu

(3) Savatlı uzun gümüş 2 çubuk Işıl-Mehmet Akgül Koleksiyonu

(4) Kütahya ağızlık ve Kutulu Kehribar ağızlık Zeyno-Muhsin Bilge Koleksiyonu       

(5) Pipo (Hayrettin Piyale hatırası) ve tütün kesesi- Nazan Öngiden koleksiyonu

(6) Altın montürlü gümüş sigara tabakası ve Fransız gümüş sigara tabakası, Nur-Selçuk Altun Koleksiyonu

(7) Sedef kakmalı sigara kutusu Zeyno-Muhsin Bilge Koleksiyonu/Mineli Rus gümüşü tütün tabakası, Nur-Selçuk Altun Koleksiyonu

(8) Vakıflar Bankası armalı özel tasarım kül tablası (Bekir Özkan hatırası) Nazan Öngiden koleksiyonu/ Kütahya Kül tablası, Zeyno-Muhsin Bilge Koleksiyon

(9) Kırmızı-beyaz ve yeşil uçlu kibritler, Audrey Hepburn çizimli ve Selanik (Thessaloniki) yazılı çakmak-Nazan Öngiden Koleksiyonu

(10) Gümüş ve kristal nargile ile Gümüş nargile-Naim Arnas Koleksiyonu

Kaynakça;

1) Tanede Saklı Keyif Kahve- Yapı Kredi Yayınları (Muhtelif Yazarlar)

2) Türk Kahvesi- Kemalettin Kuzucu- M.Sabri Köz

3) Kahve ve Sağlık – Prf.Dr.Hamdi Akan