Sofra kurmak günlük sıradan bir alışkanlık değildir. Çok eski çağlardan beri süregelen köklü bir gelenektir. Özel günler için hazırlanan sofralar ise başlı başına bir ritüeldir.

Yeni yılı karşılamak için kurulan sofralar da sadece yiyecek ve içecekten ibaret olmayıp, insanları birleştirici ve anıları canlandırıcı güçlü bir etkiye sahiptir.

Sevgi ve özenle kurulan sofraların yaşam enerjisi oldukça yüksektir. Keyif ve muhabbetle sofra başında toplanmak aile ve dostluk bağlarını güçlendirir.

Ne var ki bu güzel ritüel günümüzde artık yok olmak üzeredir. Çağın aşırı hız ve kirliliğine son yıllarda hiç dinmeyen ekonomik krizler ve hiç inmeyen enflasyonlar eklenince mükellef sofralar kurmak çoğumuz için artık bir hayal olmuştur.

Hani derler ya;

“Geçmiş zaman olur ki hayali cihan değer…”

Bugün ülkece geldiğimiz nokta aynen budur.

Bayram sofralarında olduğu gibi yeni yıl sofralarında da en az üç kuşağın bir araya gelmesi bizde bir aile geleneğidir. Bugüne kadar bu geleneği tüm zorluk ve sıkıntılara rağmen yaşatmayı bildik.

Şimdi yeni bir yılın arifesinde zamanda geriye doğru giderek kış gün dönümünü yeni yıla bağlayan “Güneşin yeniden doğuş” günü onuruna yaptığımız kutlamalara yer vereceğiz…

Genellikle benim hazırladığım mütevazi sofraları çok seven Güzel Kelebeğim, 21 Aralık 2017 tarihinde- ki 2017 yılı aynı zamanda Eylül Esintisi’nin doğum yılıdır- şahane bir sürpriz hazırlayarak hem beni çok şaşırttı hem de “Divan Grup, Ziyafet Birimleri ve Divan İstanbul Satış Direktörü” olmanın hakkını profesyonelce verdi…

Biz kendi aramızda her yılı acısıyla tatlısıyla şükürle uğurlayıp, yeni yılı da yeni heyecanlar ve yeni umutlarla karşılamayı bir ritüel haline getirdik.

Yeni yılla “Bana şunu ver, bana şunu getir…” gibisinden hiçbir pazarlığa tutuşmadan, kadehimizi tüm insanlığın ortak mirası olan “Güneşin yeniden doğuşu” onuruna kaldırdık.

Sevgili Tuğba’m da bir yeni yıl çocuğudur. Dünya’nın, Güneş’e en yakın geldiği ve en hızlı hareket ettiği noktaya ulaştığı gün olan Günberi (Perihelion) günü doğduğundan kendisinin bir sıfatı da “Kış Güneşi” dir.

                                                Anılar arasında yolculuk ederken aynı zamanda sizlerle bir yeni yıl klasiği olan “İç Pilavlı Hindi” tarifini paylaşacağız.

  

Divan İstanbul Otel’in şefleri tarafından hazırlanan bu yılbaşı menüsünün tam bir tarifi olmasa da- zira aşçılar hiçbir zaman meslek sırlarını ifşa etmezler- sadece kısa pasajlar paylaşırlar (1)

İşte biz de sizlere erişebildiğimiz bu kısa bilgileri mümkün olabildiğince derleyip, yılbaşı hindisi için gerekli malzeme listesi ve hazırlık safhalarını vermeye çalıştık.

Malzeme;

- Bir bütün hindi.

- Taze kekik

- Biberiye

- Rezene,

- Ardıç tohumu

- Defne yaprağı

- Limon

- Deniz tuzu

- Kuru Soğan

- Havuç

- Portakal

- Tereyağı

Hazırlanışı;

Hindinin içi dilim havuç, rezene, kuru soğan, biberiye ve taze kekik ile doldurulur. Hindi kanatlarından ve bacaklarından bağlanarak üzeri kırmızı toz biber, zeytinyağı ve tuz ile soslanarak fırına atılır.

160 derece ısıda ortalama 2 saat 20 dakika kadar pişirilir. Diğer yandan kırmızı lahana dilimleme (slays) makinesinde ince çekilir ve bir tencerede zeytinyağı ile hafifçe sotelenir. İçine kırmızı şarap, balsemik sirke, limon suyu, süzme bal, şeker ilave edilerek pişirilir.

Brüksel lahanası, brokoli temizlendikten sonra hafifçe haşlanır. Zeytinyağı, tuz, biber ile lezzetlendirilerek kenara alınır. 5 cm mısır uzunlamasına önce ikiye bölünür sonra ikiye bölünen mısırlar 4 parçaya bölünüp zeytinyağında sotelenir.

Kestane şekeri hafif suda yıkanarak şekeri giderilir daha sonra dağıtmadan tavada tereyağı ile sotelenir. Tepsinin ortasına iç pilav üzerine de hindi yerleştirilir. Kenarları ise Brüksel lahanası, brokoli, mısır, kestane şekeri, kırmızı lahana ile doldurulur.

Ayrıca kabuklu şekilde bütün kırmızı soğan, biberiye, defne yaprağı fritöz de kızartılır ve hindinin etrafı bu garnitür ile süslenir. Son olarak hindi tepsisi streç ile sarılarak karton kutusuna konur yanına yaban mersini marmeladı ve hindi sosu eklenerek paketlenir. Paket kapatılarak gideceği yere gönderilir. Evet, aşçıların tarifi bu kadar…

Yeni yıl sofralarının baş yemeği daima hindi ve iç pilav olagelmiştir. Baş yiyeceğe eşlik eden diğer yiyecekler kişisel tercihlere göre değişiklik gösterebilir.

Bizim ailece veya yakın dostlarımızla kurduğumuz soframızda ara sıcakların başında paçanga böreği, zeytinyağlıların başında ise portakallı kereviz veya kabak çiçeği dolması gelir.

   

Mezelerin başında humus ve atom masadaki yerini alır.

  

Rakı yemeklere çok iyi eşlik etse de yeni yıl sofrasında içki tercihimiz genellikle beyaz veya pembe şaraptan yana olur. Daha doğrusu rakı veya şarap tercihi menüye uygun olacak şekilde yıldan yıla farklılık gösterebilir…

  

Ancak yeni yılın bir değişmezi ise pasta ve şampanya ikilisidir. Bazen farklı tatlı lezzetler de sofrada yerini alırken çay da mutlaka sofrada kendine bir yer bulur. Malum gece uzun… Muhabbet koyu…

  

Her ne kadar ülkemiz koşullarında yeni yılı kutlamak hem madden hem manen zor olsa da imkanlar çerçevesinde bu ritüeli uygulamak herkese iyi gelecektir. Çok uzak olmayan bir gelecekte istesek de böyle sofralar kuramayabiliriz. Bin bir çeşit yiyecek ve içecek küçücük bir kapsüle girebilir. Bugün hastayken reçete edilen veya gıda takviyesi olarak alıp yuttuğumuz haplar yarın günlük öğünümüz yerine geçebilir. Bu bir ütopya değil, dünyamız gidişatının kaçınılmaz bir sonucudur (2)

Bu nedenle 21 Aralık’tan 31 Aralık’a kadar uzanan tarihlere dini anlamlar yüklenmesine itibar etmeyin zira her zaman dile getirdiğim gibi bu tarihlerin ne İsa ne de Musa ile bir ilgisi yoktur. Bu sadece bir doğa olayıdır, özünde kutlanan şey gün ışığının ölümden dönerek yeniden doğuşudur. Unutmayın ki yeryüzündeki yaşam canlılar için Güneş’e bağlıdır. Güneş yoksa hayat da yoktur.

Çam ağacı süsleme geleneğinin kökeninde ise bu ağacın yaz- kış yapraklarını dökmeyerek hep yeşil kalması özelliği yer alır. Çam ağacının kesintisiz yeşil kalması yaşamın kesintisiz sürmesini, canlılığın korunmasını temsil eder.   

Dolayısıyla gerek 21 Aralık gerekse 31 Aralık tüm insanlığın ortak mirasıdır. Dinlerin çoğu kendi inanç sistemini üstün kılmak için her astronomik olayı kendi lehine kullanmakta oldukça mahirler…

  

Evrensel bakış açısıyla değerlendirirsek 21 Aralıktan itibaren dünyanın pek çok bölgesinde yeni bir yılı karşılama hazırlıkları başlar. Evler temizlenir, yılbaşı ağacı süslenir, mumlar yakılır, zencefilli ve tarçınlı yılbaşı kurabiyesi, tabii ki "Aybars Aşkına..."  yapılır. Diğer bir seçenek de cevizli, üzümlü, yaban mersinli, pudra şekerli yılbaşı ekmeğidir.

Hazırlıklar tamamlandığında sevdiklerinize karınca kararınca hediyeler seçilir ve yılbaşı ağacının altına yerleştirilir. Yıl başı gecesi aile veya dostlarla birlikte neşeyle kutlanır.

Ülkemiz son derece hırpalayıcı koşullardan geçtiğinden pek çoğumuz madden ve manen zorlanmaktayız. Dolayısıyla böyle bir kutlamayı yapacak istek ve imkana sahip olmayabiliriz.

Yine de asla umutsuzluğa kapılmamalı, güzelliklere sırt çevirmemeli ve hayata küsmemeliyiz. Kendi imkanlarımız çerçevesinde mütevazı bir kutlama yaparak, yaşam enerjimizi diri tutmaya bilinçli bir çaba sarf etmeliyiz.

Solgunlaşan ve çıplaklaşan doğayı bir nebze ısıtmak, durgunlaşan ve cansızlaşan insanı bir nebze hareketlendirmek ve neşelendirmek için bu tür küçük ritüeller oldukça etkilidir. Hala gün ışığının en zayıf olduğu günlerden geçmekteyiz. Bu bazılarımıza keyifsizlik  verdiği gibi bazılarımız da ise melankoliye neden olabilmektedir.

Bu nedenle yeni yılın ışıltısını ve parıltısını kendinizden esirgemeyin. 2023 yılını tüm sıkıntılarına rağmen şükranla uğurlayın. 2024 yılını da güzel ve bereketli sofralar kurabilmeniz dileğiyle,

Mutlu Yıllar…

Dipnot:

(1) İç Pilavlı Hindi tarifi Necla Gönüllü tarafından ev yapımı olarak ayrı bir yazımızda anlatılacaktır.

(2) Eylül Esintisi’nde 18.4.2018 tarihinde “Yakın Gelecekte Sofralarımız” başlığı altında kurulan sofraların önemini anlatan bir yazı yayınlanmıştır. Dileyen okuyucumuz bakabilir.