Avcı (Orion) Takımyıldızı Ailesinden sonra sırada Göksel Sular Ailesi var. Bu aile bünyesinde toplanan 9 takımyıldızın adları; 1) Yunus (Delphinus), 2) Tay (Equuleus), 3) Irmak (Eridanus), 4) Güneybalığı (Pisces Austrinis) 5) Karina (Carina), 6) Pupa (Puppis), 7) Yelken (Veia), 8) Kumpas (Payxis), 9) Güvercin(Columba)

Yunus (Delphinus) Takımyıldızı

Yunus (Delphinus) takımyıldızı Göksel Sular Ailesine ait olup kuzey yarımkürenin 4.çeyreğinde yer alır. Gökyüzünde 189 derece karelik bir alanı kaplar. En küçük takımyıldızlardan biri olup 88 takımyıldız içinde 69 sırada yer alır. +90 derece ile – 70 derece arası enlemlerde görülebilir. Soluk yıldızlara sahip olan takımyıldız en iyi Eylül ayında gözlemlenebilir.

Yunan astronomu Ptolemy tarafından 2.yüzyılda listelenmiştir. IAU tarafından 3 harfli kısaltılmış adı   “Del” dir. Bilinen gezegenleri olan 5 yıldıza sahiptir. Takımyıldızın en parlak yıldızı “Rotanev” dir. IAU tarafından onaylanan yıldız isimleri; Aldulfin, Musica, Rotanev ve ve Sualocin’dir.

Ana Yıldızları:

Beta Delphini A: diğer adı “Rotanev” dir. Bu ad Piazzi’nin asistanı Niccolo Caccisiatore’nin adının Latincesi olan Nicolaus Venator’un soyadının tersten okunuşudur. Takımyıldızın en parlak yıldızıdır. Sarı-beyaz renkli, A ve B bileşeni olan ikili yıldız sistemidir. Yeryüzünde ışık kirliliği olmayan yerlerde çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.63

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 1.25

Dünyaya uzaklığı: 100.89 ışık yılı

Alpha Delphini: diğer adı “Sualocin” dir. Bu isim de yine Piazzi’nin asistanının Latince adı olan Nicolaus Venator’un ön adının tersten okunuşudur. Takımyıldızın en parlak 2.yıldızıdır. Çoklu yıldız sistemine ait mavi renkli dev bir yıldızdır. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: +3.77

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -0.57

Dünyaya uzaklığı:253.82 ışık yılı

Epsilon Delphini: diğer adı “Aldulfin” dir. Arapça adı “kuyruk” anlamına gelip, Yunus figürünün kuyruğunu işaretler. Çoklu yıldız sisteme ait mavi-beyaz renkli dev bir yıldızdır. Orta parlaklıkta bir yıldız olduğu için yeryüzünün karanlık bölgelerinden daha iyi seçilebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 4.03

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: -1.18

Dünyaya uzaklığı:358.64 ışık yılı

18 Delphini: diğer adı “Musica” dır. Çoklu yıldız sistemine ait sarı renkli dev bir yıldızdır. Yörüngesinde dönen bir öte gezegene sahiptir. Yıldız, yunuslar tarafından hayatı kurtarılan Yunan müzisyen ve şair Arion ile ilişkilendirilir. Sönük bir yıldız olduğundan yeryüzünden teleskop yardımıyla görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 5.48

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 1.16

Dünyaya uzaklığı:238.30 ışık yılı

Alpha Delphini (Sualocin), Beta Delphini (Rotanev) ve Gamma Delphini Yunus’un gövdesini, Epsilon Delphini (Aldulfin) da kuyruğunu oluşturur. Yunus’un gövdesini temsil eden elmas şeklindeki asterizmi “Eyüb’ün Tabutu” olarak da bilinir.

Derin Gökyüzü Nesneleri (Deep Sky Objects):

1) NGC 6934 (Caldwell 47): büyük küresel bir yıldız kümesidir.

2) NGC 6891: küçük gezegenimsi bir bulutsudur.

3) NGC 6905 Blue Flash Nebula: mavi flaş bulutsusu küçük gezegenimsi bir bulutsudur.

4) NGC 7006 (Caldwell 42): küresel bir yıldız kümesidir.

5) NGC 7025: sarmal bir gökadadır.

6)NGC 7003: sarmal bir gökadadır.

Yunus Takımyıldızı Messier nesnesi içermez.

Meteor Yağmurları: takımyıldızla ilişkili meteor yağmuru yoktur.

2)Tay (Equuleus) Takımyıldızı:

Tay (Equuleus) Takımyılsızı Göksel Sular (Heavenly Water) Ailesine mensup olup Kuzey yarımkürenin 4. Çeyreğinde yer alır. +90 derece ile -80 derece arası enlemlerde görülür. Gökyüzünde 72 derecelik bir alanı kaplar. Güney Haçı takımyıldızından sonra gökyüzündeki en küçük 2.takımyıldız olup soluk yıldızlardan oluşur. Aynı zamanda Pegasus takımyıldızından hemen önce yükseldiğinden “İlk At” anlamına gelen “Equus Primus” olarak da bilinir. IAU tarafından kısaltılmış üç harfli adı “Equ” dur. Takımyıldızın en parlak yıldızı “Alpha Equulei” dır. Resmi olarak adlandırılmış bir yıldız içerir. Adı Kitalpha’dır.

Ana Yıldızları

Alpha Equulei: diğer adı “Kitalpha” dır. Arapça adı “parça” anlamına gelir. Takımyıldızın en parlak yıldızıdır. Sarı renkli ana dizi yıldızlardan oluşan spektroskopik bir ikili yıldızdır. Orta parlaklığı nedeniyle yeryüzünün ışık kirliliği olmayan bölgelerinde daha rahat gözlemlenebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 3.02

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 0.14

Dünyaya uzaklığı: 186.18 ışık yılı

Delta Equulei: takımyıldızın en parlak 2.yıldızıdır. Çoklu yıldız sistemine ait ana dizi bir yıldızdır. Rengi sarı-beyaz olup yeryüzünün ışık kirliliği olan bölgelerinden zor seçilebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 4.49

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 3.16

Dünyaya uzaklığı: 60.25 ışık yılı

HD200964: takımyıldızının ana hatlarının bir parçası olmayıp sadece sınırları dahilindedir. Bilinen 2 öte gezegene sahiptir. Rengi turuncudan kırmızıya çalan alt dev bir yıldızdır. Yeryüzünden çıplak gözle görülebilir.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 6.64

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 2.19

Dünyaya uzaklığı: 235.50 ışık yılı

Gliese 818 Star: diğer adı “HD200779” dır. Takımyıldızın ana hatlarının bir parçası olmayıp sadece sınırları dahilindedir. Çoklu yıldız sistemine ait, turuncu-kırmızımsı renkli ana dizi bir yıldız olup yeryüzünden çıplak gözle görülmez.

Görünür büyüklük [apparent magnitude (v)]: 8.27

Mutlak büyüklük [absolute magnitude (mv)]: 7.38

Dünyaya uzaklığı:48.41 ışık yılı

WASP-90 (F6): bir geçiş gezegenine sahiptir.

HAT-P-65 (G2): bir geçiş gezegenine sahiptir.

Ayrıca Gamma Equulei, Beta Equulei, Epsilon Equulei, Zeta Equulei, Lambda Equulei, 9 Equulei, 4 Equulei, HD199942, 6 Equulei de takımyıldızı içinde yer alır.

Derin Gökyüzü Cisimleri (Deep Sky Objects):

1)NGC 7015: sarmal bir gökadadır.

2) NGC 7040: sarmal bir gökadadır.

3) NGC 7046: çubuklu sarmal gökadadır.

4) NGC 7045: ikili bir yıldız sistemidir.

Tay Takımyıldızı Messier nesnesi içermez.

Meteor Yağmuru: Takımyıldızla ilişkili bir meteor yağmuru yoktur.

Dipnot:

(1) Delphinus takımyıldızı Yunan mitolojisinde Poseidon’un evlenmek istediği Nereid Amphitrite’yi bulması için görevlendirilen yunus balığını temsil eder. Yunus deniz perisini bularak Poseidon’a getirmiş ve çift daha sonra evlenmişlerdir. Poseidon, Yunusu onurlandırmak amacıyla gökyüzüne yıldız olarak yerleştirmiştir. Aynı zamanda denizde yunuslar tarafından hayatı kurtarılan Yunan şiar ve müzisyen Arion’nun hikayesi ile de ilişkilendirilir.

(2) Yunan mitolojisinde Küçük At takımyıldızı Equuleus, Centaur Chiron’un kızı Hippe ile ilişkilendirilir. Ayrıca hikayenin farklı versiyonları da bulunmaktadır.

Kaynakça;

1) www.constellaiton guide- Delphinus Constellation & Equuleus Constellation

2)www.universeguide –  Delphinus Constellation & Equuleus Constellation

3)wwwtheskylive.com – , Delphinus Constellation & Equuleus Constellation

4) Mustafa Pultar- Yıldız Adları Sözlüğü