Astrolojik harita yorumlarında kolaylık sağladığı için Güneş ve Ay'ın diğerleri ile birlikte gezegen olarak anılması haliyle astronomların eleştirisine neden olmaktadır. Aslında çoğu astrolog Güneş'in bir yıldız, Ay'ın da Dünya'nın uydusu olduğunu bilir ancak bu hatalı kullanım alışkanlığına son vermek ve hafızalara doğru kaydedilmesini sağlamak gereklidir. Bir önceki yazı dizimizde dışsal gezegenlerin astronomik yapısına yer verdik şimdi sırada yıldızımız Güneş, uydumuz Ay ve Merkür, Venüs, Dünya, Mars olmak üzere içsel gezegenler var. Önce sistemin merkezi gücü Güneş ile başlayalım.

Güneş'in astronomik künyesi;

Konumu; sisteminin merkezi gücü,

Cismi özelliği; yıldız.

Samanyolu merkezi çevresinde dönme süresi; 26.000 ışık yılı.

Galaktik merkez çevresinde dönme süresi; 225-250 milyon yıl.

Kendi çevresinde dönüş süresi; ekvatorda 25 gün, kutuplarda 35 gün [1]

Sideral Zodyakta günlük ilerleme hızı; bir günde ortalama 1 derece [2]

Bir burçta kalış süresi; 1 ay

Geri gitme süresi; Güneş geri gitmez.

Güneş sistemimiz Samanyolu galaksisinin eteklerinde yer alır. Güneş sisteminin merkezinde Güneş ve etrafında belirli bir yörüngede dönen gezegenler vardır. Ayrıca gezegenlerin etrafında uydular, asteroitler, meteroitler, kuyruklu yıldızlar, tozlar ve gaz bulutları dolanır. Güneş sisteminde ışık çıkaran tek cisim Güneştir çünkü o bir yıldızdır. Sistem içinde yer alan gezegen ve uyduların hiç biri ışık çıkarmaz zira içlerinde her hangi bir nükleer reaksiyon yoktur. Sadece Güneş'in uzaya yaydığı ışığı yansıtırlar. Güneş'in çıkardığı ışık Dünya'ya yaklaşık 8,44 dakikada ulaşırken en dışta bulunan gezegene yaklaşık 5,5 saatte ulaşır. Güneş tek başına sistemin %99,8 lik kütlesini barındırır. Oysa Güneş sisteminde toplam açısal momentumun [3] sadece %2' lik kısmı Güneş'e ait olup geri kalan %98 'lik kısmı diğer gezegenlerde toplanır.

Güneş'in kütlesi çok sıcak gazlardan oluşur. Güneş yüzeyi kütlesinin %74 lik ve hacminin %92 lık kısmı hidrojen gazından, kütlesinin %24-25 lık ve hacmin %7 lık kısmı helyum gazından, geri kalanı ise demir,nikel, oksijen, silisyum, kükürt, magnezyum, neon, karbon ve krom gibi elementlerden oluşur. 

Güneş temel olarak iki aşamada incelenebilir;

1) Güneş içi katmanı; çekirdek,ışınım ve konveksiyon katmanı.

2) Güneş atmosferi; ışık küre (fotosfer), renk küre (kromosfer), taç küre (korona) katmanı.

Güneş enerjisini hidrojen çekirdeklerinin füzyonla helyuma dönüşmesinden elde eder ve hidrostatik denge içindedir. Güneş çekirdeğinde füzyonla oluşan tüm enerji arka arkaya gelen katmanlardan geçerek günışığı ve parçacıkların kinetik enerjisi olarak uzaya yayılır. Güneş'in fotosfer katmanı üzerinde görülen siyah kısımlar güneş lekesi olarak  bilinir. Bu lekeler 11-12 yıllık devrelerle tekrarlayan bir döngüdür. Güneş patlamaları sonucu uzay boşluğuna büyük miktarda plazma ve enerji yayılır. Dünyamızın atmosferine giren bu parçacıklar iyonosferdeki iyon gazını dalgalandırarak elektronik sistemleri etkiler ve elektronik cihazların bozulmasına yol açar. Dünyanın manyetik alanında sarsıntılar yarattığı için de kutup bölgelerinde kuzey ışıkları (aurora borealis) oluşur. Lekelerin görünmediği yıllarda Dünya iklimi çok soğuk olur ve küçük buz devirleri yaşanır. Güneş patlamalarının artması güneş rüzgarlarını da artırır. Bu da manyetik fırtınalara yol açar. Güneş uzaya protonlar ve elektronlar olmak üzere bazı parçacıklar püskürtür. Güneş'in korona tabakasından çok yüksek hızda uzaya dağılan bu sürekli ve şiddetli sağanak bombardımanına güneş rüzgarları denir. Uzayda ne varsa bu bombardımandan etkilenir.

Güneş'in yaşını doğrudan ölçmek mümkün olmadığından dolaylı yollardan bilim insanları yaklaşık 4.57 milyar yıl yaşında olduğunu hesaplamaktadır. Geriye kalan ömrünün ise yaklaşık 4,5 milyar yıl olduğu tahmin edilmektedir. Güneş en büyük ısı ve ışık kaynağımızdır.Güneşten yayılan enerji fotosentez yoluyla Dünya üzerinde hayatın hemen tamamının var olmasını sağlar. Dünyanın iklimi üzerindeki etkisi de oldukça önemlidir. Güneş gittikçe daha parlak olmaktadır, parlaklığı artıkça yaydığı ısı da artmaktadır bu nedenle milyarlarca yıl sonra dünyanın yaşanmaz bir hal alacağı ön görülmektedir.

(1) Güneş dev bir plazma olduğundan kutuplardaki ve ekvatordaki dönüş hızı farklıdır. Dönüş hızı ekvatorda 25 gün iken, kutuplarda yaklaşık 35 gündür. Dünya, Güneş'in etrafında dönerken gözlem noktamız sürekli değiştiğinden dünya üzerinde ölçülebilen hız ise 28 gündür.

(2) Güneş gökyüzünde 0 derece 57 dakikalık ilerleyişi ile en ağır Yengeç burcu takımyıldızında, 1 derece 1 dakikalık ilerleyişi ile en hızlı Oğlak burcu takım yıldızında hareket eder.

(3) Açısal momentum; fizikte bir cismin sahip olduğu dönüş miktarıdır ve bu miktar cismin kütlesine, şekline ve hızına bağlıdır. Açısal momentumun sakınımı yasası gereği uzaklık azaldıkça dönme hızı artar ve uzaklık çoğaldıkça dönme hızı azalır.

Kaynakça;

1) Nazan Öngiden - Yıldızlardaki Malzemedir Harcımızda Varolan

2)Yalçın İnan - Kozmostan Kuantum'a

3) Wikipedia.org.